شرکت فولاد گیلان یکی از برترین کارخانجات فولادی در شمال کشور به شمار می آید که انواع ورق های گرم، سرد، فول هارد، روغنی و آنیل شده را تولید و عرضه می کند. این مجموعه در سال 1382 تأسیس شد و در شهرت صنعتی رشت واقع شده است، اما بهره برداری و تولید انبوه آن از سال 1383 آغاز شد. ظرفیت تولید این مجموعه برای ورق های سیاه در واحد نورد گرم، حدود 2 میلیون تن در سال می باشد که در آن انواع سایزها قرار دارند. واحد نورد سرد نیز به صورت سالیانه حدود 500 هزار تن انواع محصولات فول هارد و محصولات روغنی آنیل شده را تولید می کند.

البته لازم به ذکر است کارخانه فولاد گیلان همواره در تلاش برای اجرای طرح توسعه محصولات خود و افزایش ظرفیت ورق های سرد و فول هارد به 800 هزار تن می باشد. از دیگر برنامه های این طرح نیز، اجرای خط ورق های گالوانیزه و رنگی به شمار می آید که در حدود 150 هزار تن ظرفیت دارند.

واحد تولید ورق سیاه گیلان شامل یک خط نورد گرم می باشد که در یک زمین به مساحت 60 هکتار با زیربنایی در حدود 32000 متر مربع در مساحت واقع شده است. سوله تولید ورق سیاه کارخانه گیلان قابلیت تولید 1 میلیون و 600 هزار تن ورق گرم را به صورت رول و مطابق با استانداردهای روز دنیا دارد.

واحد تولید نورد سرد نیز شامل یک سوله در بازه مساحتی 25000 متر مربع بوده که در شهرک صنعتی رشت قرار گرفته است. ظرفیت تولید ورق سرد گیلان در این سوله ها حدود 500000 هزار تن در سال بوده و در محدوده ابعادی 17/0 تا 5 میلی متر برای ضخامت، عرض متغیر 600 تا 1650 میلی متر و به شکل رول هایی با وزن 15 تن عرضه می گردد. واحد تولید فولاد گالوانیزه نیز در یک سوله به مساحت 6 هکتار واقع شده است و پیش بینی می شود در محدوده ضخامتی 2/0 تا 2 میلی متر، عرض های 714 تا 1250 میلی متر و به شکل رول عرضه گردد.

فرمول محاسبه وزن ورق 3 میل: وزن = طول × عرض × ضخامت × وزن واحد

مشخصات ورق سیاه گیلان

ورق های سیاه در کارخانه گیلان به وسیله فرآیند نورد گرم تولید شده و ماده اولیه آن ها اسلب فولادی یا تختال تهیه شده از کارخانجاتی مانند فولاد مبارکه، فولاد خوزستان و فولاد هرمزگان می باشد. این فلزات بر اساس استاندارد کشور آلمان یعنی DIN ساخته شده و فرآیند نورد گرم یا HOT ROLLING سبب می شود تا ورق سیاه گیلان در نهایت سطحی زبر، رنگی کدر و سیاه داشته باشد؛ زیرا این فرآیند در دمای بسیار بالایی انجام می گیرد، پس طبیعی است که با وجود ایجاد استحکام، سطح ظاهری محصول نیز تغییر شکل پیدا کند.

از سوی دیگر تولید ورق سیاه گیلان به صورت رول می باشد. همان طور که می دانید محصولات گرم به سه صورت رول، شیت فابریک و برش خورده عرضه می شوند، اما رول های فولادی در این میان جا به جایی و انتقال راحت تری دارند. علاوه بر آن محدودیتی در طول نداشته و برای انواع کاربری ها در هر ابعادی مناسب هستند. قیمت مقرون به صرفه ورق سیاه گیلان نیز به علت کیفیت سطحی معمولی و داشتن تلورانس در ابعاد می باشد که روندی عادی به شمار می آید. محصولات گرم این مجموعه در بازه ضخامتی 2 تا 17 میلی متر و عرض های 600 تا 1420 میلی متر تولید شده و همان گونه که اشاره شد، نحوه عرضه آن ها نیز به صورت رول می باشد.

وزن کلاف یا کویل گرم گیلان نیز در حدود 20 تن بوده و مطابق با عرض و ضخامت تغییر می یابد. با این وجود دسته بندی ورق سیاه گیلان که در کیفیت ST37 (همان ورق سیاه معمولی است و دارای درجه های 1 و 2 و 3 می باشد) تولید می شود، به شرح زیر است:

•         بازه ضخامتی 5/2 تا 6 میلی متر
•         ضخامت 2 میلی متر
•         ضخامت 6 تا 10 میلی متر
•         ضخامت 10 تا 15 میلی متر

در کل، ورق ST37 و ورق  ST52 با توجه به مقاومت کششی و خمشی متفاوت، برای کاربردهای مختلف در صنایع مختلف انتخاب می‌شوند. انتخاب نوع مناسب بستگی به نیازهای خاص هر کاربرد و شرایط محیطی دارد.

کاربرد ورق سیاه گیلان

محصولات گرم که در کارخانه گیلان تولید می شوند، بر اساس استاندارد های کشور آلمان تولید می شود، اما سایر استانداردهای در نظر گرفته برای این فلزات شامل JIS، AFNOR, UNI، EN، ASTM، BS و norm هستند. این فلزات کاربردهای بسیاری را در صنایع مختلف به خود اختصاص می دهند، اما اصلی ترین ویژگی هایی که می توان برای ورق سیاه گیلان نام برد، شامل استحکام نسبتاً مناسب، قابلیت فرم پذیری بالا، جوش پذیری عالی، مستحکم سازی اتصالات مختلف، مقاومت در برابر ضربه، فشار، حرارت، تولید در بازه ضخامتی مناسب، بدون محدودیت طول و قیمت مقرون به صرفه هستند.

در مورد اصلی ترین کاربرد ورق سیاه گیلان می توان به صنایع لوله و پروفیل سازی کشور اشاره داشت. جالب است بدانید این صنایع به یک ورق فولادی مستحکم با قابلیت انعطاف پذیری و جوش پذیری عالی در بازه ضخامتی 2 میلی متر نیاز دارند. در واقع با توقف تولید ورق 2 میل گیلان، تولیدکنندگان لوله و پروفیل در کشور با بحران مواجه خواهند شد.

همچنین کویل های فولادی سیاه در کارخانه گیلان که در بازه ضخامتی 4 تا 8 میلی متر تولید می شوند، کاربردهای بسیار زیادی را به خصوص در ساخت اسکلت های فلزی، سوله سازی و … به خود اختصاص می دهند. البته نکته مهم در بررسی کاربردهای ورق گیلان این است که توصیه می شود مصارفی که نیاز به ورق سیاه با قابلیت کشش بسیار زیاد و نورد مجدد دارند، از آن ها استفاده نکنند. با وجود شرح این توضیحات می توان گفت ورق سیاه گیلان در صنایع زیر به کار برده می شود:

•         ساخت و سازهای سبک و عمومی برای سقف و دیوارهای سازه
•         پروفیل سازی
•         صفحه ستون ساختمان
•         ساخت نبشی و ناودانی
•         لوله سازی تأسیسات و انتقال سبک
•         سوله سازی
•         ساخت اسکلت های فلزی کم حجم
•         تجهیزات ترافیکی
•         لوازم کشاورزی

تفاوت ورق سیاه گیلان با کارخاجات مختلف کشور

ممکن است بدانید که به علت محبوبیت ورق سیاه، کارخانجات مختلفی به تولید این محصول در کشور می پردازند که از جمله آن ها می توان به شرکت فولاد مبارکه اصفهان، کارخانه فولاد اکسین خوزستان، شرکت فولاد کاویان، کارخانه فولاد خرم آباد، نورد و لوله اهواز، مجموعه فولاد اصفهان اشاره کرد. تفاوت اصلی محصولات گرم شرکت گیلان با سایر این کارخانجات در قیمت مقرون به صرفه آن ها می باشد که سبب به کارگیری آن ها در صنایع مهمی مانند پروفیل سازی و لوله سازی شده است.

این موضوع به علت تحریم مواد اولیه همواره مشکلاتی را برای کارخانجات تولید کننده محصولات تخت فولادی به وجود آورده است؛ زیرا ورق سیاه با احیا سنگ آهن و تبدیل آن به اسلب فولادی در جهت انجام فرآیند نورد گرم تولید شده و در بین کارخانجات تولید کننده ورق سیاه، تنها شرکت فولاد مبارکه اصفهان قابلیت انجام این مراحل را از صفر تا صد دارد.

از سوی دیگر شرکت گیلان در چند ماه اخیر سال 1402 به افزایش کیفیت دستگاه های تولید ورق سیاه خود بر اساس تکنولوژی روز دنیا پرداخته است تا با استفاده از استانداردهای روز دنیا بتواند کیفیت های بهتری را از نظر سطح ظاهری، نداشتن تلورانس ابعادی و … به مشتریان عرضه کند. این موضوع نیز سبب تمایز این مجموعه از سایر تولیدکنندگان ورق سیاه شده است؛ به همین دلیل همواره با افزایش تقاضا برای محصولات گرم گیلان در بازه ضخامتی 2 تا 8 میلی متر هستیم که با داشتن کیفیت مناسب در گرید ST37 از قیمت مناسبی نیز بهره مند گردیده اند.

نداشتن محدودیت در طول ورق سیاه و عرضه به صورت کویل یا کلاف های گرم نیز باعث شده تا این فلزات با داشتن نرخ مناسب در مقایسه با سایر تولیدکنندگان، بنا بر خواسته خود خریدار و توسط او برشکاری شده و مورد استفاده قرار بگیرند. سفارشی بودن شیت های برش خورده در کارخانه که با نام ورق سیاه فابریک شناخته می شوند، سبب بالاتر رفتن قیمت آن ها و محدودیت در طول یا عرض خواهد شد. همان طور که می دانید شرکت های فولاد اکسین، کاویان، فولاد اصفهان و خرم آباد محصولات گرم خود را به صورت شیت های فابریک و قاعدتاً با قیمت بالاتری به مشتریان در بازار آزاد و بورس کالا عرضه می نمایند.

داشتن تجربه و سابقه کافی در تولید ورق سیاه یکی دیگر از مزیت هایی است که سبب ایجاد نقطه تسلیم، استحکام کششی، مقاومت در برابر خستگی، حرارت، ضخامت مناسب، عرض و نحوه عرضه برای این محصولات با درصد مناسبی شده اند. همچنین باید گفت در برخی مواقع و تولیدکننده و کاربرد مد نظر او، نیاز به یک محصول فولادی مقاوم با قیمت مناسب و سطح ظاهری معمولی دارد تا به کاهش هزینه های آن صنعت و در نتیجه افزایش میزان تولید خود کمک نماید؛ از این رو محصولات گرم گیلان از این نظر صرفه بیشتری را به خود اختصاص داده اند.

به همین سبب از این فلزات در ساخت انواع پروفیل های باز و بسته، زد، ستونی، پلیت، اسکلت های سبک و ساخت سوله هایی که تناژ بالایی از ورق سیاه را نیاز دارند، استفاده می کنند. در نهایت نیز باید گفت شرکت فولاد گیلان در شهرک صنعتی رشت دارای دسترسی های مختلف و آسانی به انواع خطوط گاز، آب، انتقال، ریل و جاده ای بوده که سبب تمایز آن از دیگر تولیدکنندگان شده اند.

جمع بندی

در پایان نیز بهتر است بدانید علارغم تمام توضیحات ذکر شده برای محصولات گرم، سرد، فول هارد، روغنی و گالوانیزه در حال توسعه در کارخانه گیلان، افراد شاغل در این مجموعه از امنیت کامل کار برخوردار می باشند. در حال حاضر حدود 1200 نفر پرسنل در واحدهای مختلف تولید این مجموعه مشعول به فعالیت بوده که پیش بینی می شود با اجرای طرح های توسعه، افراد دیگری نیز به آن ها ملحق شوند و در جهت افزایش کیفیت محصولات فولادی کشور، فعالیت نمایند. همچنین محصولات گرم این مجموعه چه در بازار فیزیکی بورس و چه در بازار آزاد آهن آلات با تقاضای بسیار زیادی رو به رو می باشند.