زخم های دهانی که به آنها آفت نیز می گویند، ضایعات کوچک و دردناکی هستند که در دهان یا در پایه لثه ایجاد می شوند. آنها می توانند خوردن، نوشیدن و صحبت کردن را ناراحت کنند. این مقاله به بررسی علل، علائم، انواع و درمانهای زخم دهان میپردازد و توصیههای عملی برای کسانی که از آن رنج میبرند ارائه میکند.
چه چیزی باعث زخم دهان می شود؟ زخم های دهان می تواند توسط عوامل مختلفی از جمله استرس، نیش تصادفی گونه، غذاهای تند و کمبود ویتامین (به ویژه B12، روی، اسید فولیک و آهن) ایجاد شود. درک این محرک ها می تواند به مدیریت و پیشگیری از زخم کمک کند.
انواع زخم های دهان
زخم زبان، اگرچه شایع هستند، اما در سه نوع مجزا دیده می شوند. هر نوع از نظر اندازه، زمان بهبودی و شدت متفاوت است و شناخت این تفاوتها میتواند به درمان مؤثر کمک کند.
• زخم های جزئی:
اینها شایع ترین نوع زخم های دهان هستند. آنها زخم های کوچک و بیضی شکلی هستند که معمولاً کمتر از 1 سانتی متر قطر دارند. علیرغم اندازه کوچکشان، می توانند باعث ناراحتی قابل توجهی به خصوص هنگام خوردن یا آشامیدن شوند. خوشبختانه، زخم های جزئی در عرض 7 تا 14 روز خود به خود بهبود می یابند و معمولاً هیچ جای زخمی باقی نمی مانند. محرک های رایج شامل گاز گرفتن تصادفی گونه، استرس، یا تحریک خفیف ناشی از غذاهای اسیدی است.
• زخم های اصلی:
زخم های اصلی بزرگتر هستند و اغلب بیش از 1 سانتی متر هستند و عمیق تر به بافت ها نفوذ می کنند. لبه های آن ها ممکن است برجسته یا نامنظم به نظر برسند و باعث دردناک تر و قابل توجه تر شوند. زمان بهبودی زخمهای اصلی طولانیتر است و اغلب چند هفته طول میکشد و ممکن است زخمهایی از خود به جای بگذارند. بر خلاف زخمهای جزئی، زخمهای بزرگ ممکن است نشانهای از یک بیماری زمینهای مانند مشکل سیستم ایمنی باشد که مشاوره با پزشک را ضروری میکند.
• زخم های هرپتی فرم:
زخم های هرپتی فرم که به دلیل شباهتشان به زخم های ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس نامگذاری شده اند، به تبخال مربوط نمی شوند. این زخم ها به صورت دسته هایی از زخم های کوچک به اندازه سر سوزن ظاهر می شوند که ممکن است با هم ترکیب شوند و ضایعه بزرگتری را تشکیل دهند. با وجود اندازه، زخم های هرپتی فرم فوق العاده دردناک هستند. آنها در عرض دو هفته بهبود می یابند اما می توانند به طور مکرر عود کنند و کیفیت زندگی را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهند.
تشخیص زخم دهان
در حالی که بیشتر زخم های دهان بی ضرر و خود محدود شونده هستند، زخم های مداوم یا عود کننده نیاز به مراقبت های پزشکی دارند.
چه زمانی باید با پزشک مشورت کرد:
اگر زخم ها بیش از سه هفته ادامه داشته باشند، به طور مکرر رخ دهند، یا با علائم دیگری مانند تب یا تورم غدد لنفاوی همراه باشند، درخواست مشاوره از یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی حیاتی است.
رویکرد تشخیصی:
پزشک ممکن است زخم ها را به صورت بصری بررسی کند و در مورد سابقه پزشکی شما جویا شود. در موارد نادر، آنها ممکن است بیوپسی یا آزمایش خون را برای رد شرایطی مانند سرطان دهان، بیماریهای خودایمنی یا عفونت توصیه کنند.
علت زخم شدن زبان
در اینجا چند علت زخم شدن زبان وجود دارد که چرا کسی ممکن است زخم زبان خود را تجربه کند:
تروما: گاز گرفتن تصادفی، لبه های تیز دندان ها یا وسایل دندانپزشکی و غذاهای خشن می تواند باعث بریدگی و کبودی شود که منجر به زخم می شود.
استرس: استرس گاهی اوقات میتواند باعث ظهور آفتهای دهانی در زبان و سایر نواحی دهان شود.
کمبودهای تغذیه ای: کمبود ویتامین هایی مانند B12، آهن و اسید فولیک می تواند منجر به زخم و زخم روی زبان شود.
آلرژی: واکنش به برخی غذاها، داروها یا محصولات مراقبت از دهان می تواند باعث تورم و زخم روی زبان شود.
عفونت ها: عفونت های ویروسی مانند هرپس سیمپلکس یا عفونت های باکتریایی می توانند منجر به زخم شوند. عفونتهای قارچی مانند برفک دهان نیز میتوانند باعث ضایعات سفید کرمی و درد شوند.
شرایط خودایمنی: شرایطی مانند لیکن پلان می تواند دهان را تحت تاثیر قرار دهد و در نتیجه زخم روی زبان و گونه ها ایجاد شود.
سرطان دهان: اگرچه کمتر شایع است، اما زخمها یا تودههای مداوم روی زبان که بهبود نمییابند، میتوانند نشانههای سرطان دهان باشند.
اگر زخم های روی زبان باقی ماند یا باعث ناراحتی قابل توجهی شد، مهم است که با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی برای تشخیص و درمان مناسب مشورت کنید.
درمان خانگی زخم دهان
درمان زخم زبان در خانه اغلب به درمانهای ساده و طبیعی که درد را کاهش میدهند و بهبودی را بهبود میبخشند، پاسخ میدهند. در اینجا چند راه حل آزمایش شده وجود دارد:
• شستشو با آب نمک:
غرغره کردن با آب نمک گرم یک درمان صدها ساله است. نمک به عنوان یک ضد عفونی کننده طبیعی عمل می کند، التهاب را کاهش می دهد و از عفونت جلوگیری می کند. برای تهیه، یک قاشق چایخوری نمک را در یک فنجان آب گرم حل کنید و دهان خود را دو تا سه بار در روز به طور کامل بشویید.
• خمیر جوش شیرین:
جوش شیرین یا بی کربنات سدیم به خنثی کردن اسیدیته در دهان کمک می کند و درد را تسکین می دهد. با مخلوط کردن یک قاشق چایخوری جوش شیرین با چند قطره آب، خمیری درست کنید و آن را مستقیماً روی زخم بمالید. بگذارید چند دقیقه قبل از شستشو بماند.
• عسل:
خواص ضد میکروبی و ضد التهابی عسل آن را به یک درمان عالی برای زخم معده تبدیل کرده است. مقدار کمی عسل خام را چند بار در روز روی زخم بمالید. نه تنها درد را تسکین می دهد، بلکه بهبود را نیز تسریع می کند.
درمان های پزشکی برای زخم های دهان
برای زخم های شدیدتر یا مداوم، مداخلات پزشکی ممکن است لازم باشد:
• راه حل های بدون نسخه:
محصولاتی مانند ژل های بی حس کننده، خمیرهای محافظ و دهان شویه های حاوی پراکسید هیدروژن یا بنزوکائین می توانند تسکین سریعی را ارائه دهند. این ها به راحتی در داروخانه ها در دسترس هستند و برای زخم های خفیف تا متوسط ایده آل هستند.
• داروهای تجویزی:
برای زخم های سرسخت، پزشکان ممکن است کرم های کورتیکواستروئیدی یا شستشوی دهان را برای کاهش التهاب تجویز کنند. اگر زخم ها با عفونت یا بیماری سیستمیک مرتبط باشند، ممکن است دهانشویه های ضد میکروبی یا داروهای سیستمیک توصیه شوند.
اصلاحات سبک زندگی
مدیریت طولانی مدت و پیشگیری از زخم های دهان مستلزم اتخاذ عادات سالم تر است:
• تغییرات رژیم غذایی:
غذاهای غنی از ویتامین ها و مواد معدنی مانند سبزیجات برگ دار، آجیل و غلات کامل را برای رفع کمبودهای تغذیه ای ترکیب کنید. از غذاهای تند، اسیدی یا بیش از حد نمکی که می توانند پوشش دهان را تحریک کنند خودداری کنید.
• مدیریت استرس:
از آنجایی که استرس یک محرک رایج است، تکنیک های آرامش بخشی مانند مدیتیشن، یوگا یا دی را تمرین کنید p تمرینات تنفسی
• بهداشت دهان و دندان:
از یک مسواک نرم استفاده کنید تا به بافت های ظریف آسیب نرسانید و از خمیر دندان بدون سدیم لوریل سولفات که یک محرک بالقوه است، استفاده کنید.
عوارض زخم های دهان درمان نشده
در حالی که بیشتر زخم های دهان به خودی خود بهبود می یابند، غفلت از آنها می تواند منجر به موارد زیر شود:
• عفونت ها:
زخمهای باز میتوانند محل رشد باکتریها و در نتیجه عفونتهای ثانویه شوند.
• مشکل در خوردن یا صحبت کردن:
درد شدید ممکن است با فعالیت های روزانه تداخل داشته باشد و در موارد شدید منجر به کم آبی یا سوء تغذیه شود.
• نشانه های بیماری های جدی:
زخمهای مزمن یا عودکننده ممکن است نشانهای از مشکلات سیستمیک مانند بیماری کرون یا یک وضعیت خود ایمنی باشد.
پیشگیری از زخم دهان
پیشگیری بهتر از درمان است و تغییرات ساده در شیوه زندگی می تواند از زخم جلوگیری کند:
- به آرامی مسواک بزنید و از خمیر دندان حاوی فلوراید برای حفظ بهداشت دهان استفاده کنید.
- از یک رژیم غذایی متعادل با ویتامین ها و مواد معدنی کافی استفاده کنید.
- هیدراته بمانید و مصرف غذاهای اسیدی یا تند را کاهش دهید.
- استرس را از طریق فعالیت بدنی منظم و تکنیک های ذهن آگاهی مدیریت کنید.
زخم های دهان در کودکان
کودکان با زخم های دهان که اغلب به دلیل دندان درآوردن، عفونت های ویروسی یا آسیب های جزئی ایجاد می شود، غریبه نیستند:
- مطمئن شوید که رژیم غذایی آنها متعادل است و حاوی مواد مغذی کافی مانند ویتامین B12 و آهن است.
- برای تسکین، عسل یا ژل تجویز شده را روی ناحیه آسیب دیده بمالید.
- بهداشت دهان و دندان را تشویق کنید، مانند شستشوی دهان بعد از غذا.
تاثیر زخم های دهان بر زندگی روزمره
زخم های دهان، اگرچه کوچک هستند، اما می توانند اختلالات قابل توجهی ایجاد کنند. خوردن به یک کار طاقت فرسا تبدیل می شود، صحبت کردن ممکن است دردناک باشد و ناراحتی مداوم می تواند بر خلق و خو و بهره وری تأثیر بگذارد. درک علت و جستجوی به موقع درمان، حداقل تأثیر را بر زندگی روزمره تضمین می کند.
نتیجه گیری
زخم دهان یک بیماری شایع و در عین حال قابل کنترل است. در حالی که آنها می توانند باعث ناراحتی و اختلال در زندگی روزمره شوند، اتخاذ استراتژی های مراقبتی مناسب – مانند درمان های خانگی، اصلاح شیوه زندگی و درمان حرفه ای – می تواند بهبودی سریع و جلوگیری از عود را تضمین کند. اگر زخمهای شدید یا مکرر را تجربه میکنید، با یک متخصص مراقبتهای بهداشتی مشورت کنید تا دلایل زمینهای برطرف شود.
سوالات متداول در مورد زخم دهان
در صورت ابتلا به زخم دهان از چه غذاهایی اجتناب کنم؟
شما باید از غذاهای تند، شور و اسیدی مانند مرکبات، گوجه فرنگی و غذاهای حاوی فلفل پرهیز کنید. غذاهای سفت و ترد مانند چیپس یا کراکر نیز می توانند زخم را تحریک کنند. به غذاهای نرم و ملایمی که روی دهان شما ملایم هستند بچسبید.
آیا زخم های دهان مسری هستند؟
خیر، بیشتر زخم های دهان مسری نیستند. آنها معمولاً توسط عوامل داخلی مانند استرس، آسیب های جزئی یا کمبودهای تغذیه ای ایجاد می شوند. با این حال، زخم های ناشی از عفونت های ویروسی، مانند تبخال، می توانند مسری باشند.
زخم های دهان چقدر طول می کشد تا بهبود یابد؟
زخم های خفیف دهان معمولاً طی 7 تا 14 روز بدون درمان بهبود می یابند. زخمهای اصلی یا آنهایی که با بیماریهای زمینهای مرتبط هستند ممکن است مدت بیشتری طول بکشد، اغلب چند هفته تا به طور کامل بهبود یابند.
آیا دهانشویه می تواند به زخم های دهان کمک کند؟
بله، دهانشویهها میتوانند کمک کنند، به خصوص آنهایی که با ترکیبات ضد میکروبی یا ضد التهابی فرموله شدهاند. از دهانشویه های حاوی الکل خودداری کنید، زیرا می توانند زخم را بیشتر تحریک کنند. به دنبال گزینه های ملایم طراحی شده برای دهان های حساس باشید.
آیا ویتامین خاصی وجود دارد که از زخم دهان جلوگیری کند؟
بله، کمبود ویتامین هایی مانند B12، اسید فولیک و آهن با زخم های دهان مرتبط است. اطمینان از مصرف یک رژیم غذایی متعادل با این مواد مغذی می تواند به پیشگیری از آنها کمک کند.
آیا زخم های دهان می تواند نشانه سایر مشکلات سلامتی باشد؟
بله، زخمهای دهانی مکرر یا مداوم میتواند نشاندهنده مشکلات سلامت زمینهای مانند بیماری کرون، بیماری سلیاک یا اختلالات خودایمنی باشد. اگر زخم با علائم دیگری مانند کاهش وزن یا خستگی همراه است، به دنبال مشاوره پزشکی باشید.
بهترین تسکین درد برای زخم های شدید دهان چیست؟
برای درد شدید، ژل ها یا خمیرهای بی حس کننده موضعی حاوی لیدوکائین یا بنزوکائین بسیار موثر هستند. کورتیکواستروئیدهای تجویزی نیز ممکن است توسط پزشک برای موارد مداوم توصیه شود.
چگونه می توانم از عود زخم های دهان جلوگیری کنم؟
با رعایت بهداشت دهان و دندان، مدیریت استرس و اطمینان از اینکه رژیم غذایی شما سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی ضروری است، از عود بیماری جلوگیری کنید. از غذاها و عاداتی که باعث تحریک دهان می شود، مانند غذاهای تند یا سیگار، اجتناب کنید.
آیا خمیردندان های خاصی باعث ایجاد زخم در دهان می شوند؟
بله، خمیردندانهای حاوی سدیم لوریل سولفات (SLS) میتوانند دهانهای حساس را تحریک کنند و ممکن است باعث ایجاد زخم در برخی افراد شوند. اگر اغلب دچار زخم های دهانی می شوید، خمیر دندان های بدون SLS را انتخاب کنید.
استرس چه نقشی در ایجاد زخم های دهانی دارد؟
استرس سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند و التهاب را افزایش می دهد و دهان را مستعد ابتلا به زخم می کند. مدیریت استرس از طریق تکنیک های تمدد اعصاب، ورزش یا تمرکز حواس می تواند بروز آنها را کاهش دهد.