پمپاژ نفتی به چین

حجم صادرات نفت‌خام ایران به چین در ماه مه، به‌دنبال بهبود شرایط و حاشیه‌های سود پالایشگاهی به‌ویژه در پالایشگاه‌های مستقل چینی، به بالاترین رقم طی هفت ماه گذشته رسید. به نوشته بلومبرگ، اطلاعات شرکت کپلر نشان می‌دهد چین تنها در طول ماه گذشته میلادی، روزانه برابر با یک‌میلیون و ۵۴۰‌هزار بشکه نفت‌خام از ایران وارد کرده که بالاترین رقم از ماه اکتبر بوده‌است.

 پالایشگاه‌های مستقل چین که اصطلاحا به آن‌ها تی پات نیز می‌گویند؛ در سال‌۲۰۲۴ میلادی با حاشیه‌های ضعیف سوددهی برای تولید انواع سوخت، مواجه بوده‌اند. امری که موجب کاهش سطح فعالیت‌های آن‌ها شد. این دسته از پالایشگاه‌ها، معادل ربع کل ظرفیت پالایش نفت خام چین را به خود اختصاص می‌دهند و در عین‌حال از پیشگامان تولیدگازوئیل نیز محسوب می‌شوند. نکته قابل‌تامل آنکه سود فرآوری نفت خام به بنزین و گازوئیل از ابتدای آوریل افزایش‌یافته تا جایی‌که به بالاترین رقم فصلی خود طی ۱۰ سال‌گذشته رسیده‌است. رویترز در همین رابطه گزارش کرد، قیمت عرضه نفت سبک عربی به مشتریان آسیایی برای تحویل در ژوئیه، ۵۰‌سنت در هر بشکه نسبت به ژوئن کاهش‌یافته و برابر با ۲ دلار و ۴۰‌سنت در هر بشکه بالاتر از شاخص عمان-دبی به‌فروش می‌رسد.

در ادامه گزارش آمده، قیمت فروش سایر گرید‌های نفتی عربستان‌سعودی به متقاضیان آسیایی هم بین ۴۰ تا ۶۰‌سنت در هر بشکه ریزش کرده‌است. غول نفتی سعودی یعنی آرامکو، در عین حال، قیمت فروش نفت خام این کشور به کشور‌های اروپایی را افزایش داده‌است. به‌عنوان مثال، قیمت رسمی فروش نفت سبک عربی به شمال اروپا در ژوئیه ۳ دلار و ۱۰‌سنت بالاتر از شاخص نفت‌برنت خواهد بود. همچنین به‌نظر می‌رسد قیمت فروش نفت سبک عربی به ایالات متحده در سطح ۴ دلار و ۷۵‌سنت بالاتر از شاخص نفت خام ترش آرگوس تثبیت شده‌است. قیمت فروش سایر درجات نفتی عربستان سعودی به آمریکا هم تغییر چندانی نداشته‌است.

تمرکز عربستان بر بازار

کاهش قیمت اخیر نفت‌خام، بیانگر این واقعیت است که دولت عربستان به‌رغم کاهش جهانی قیمت نفت متعاقب نشست اوپک‌پلاس، به‌جای قیمت، بر سهم بازار خود تمرکز دارد. از سویی دیگر، اوپک‌پلاس با افشای این خبر که راهبرد کاهش تولید داوطلبانه برخی از کشور‌های عضو به تدریج برداشته خواهد شد، بازار را شگفت‌زده کرد؛ این در حالی است که طبق اعلام منابع رسمی، عربستان قصد دارد کاهش تولید خود را در سال ۲۰۲۵ میلادی نیز ادامه دهد. در طول چند ماه گذشته، آرامکو قیمت رسمی فروش نفت خام خود به مقاصد آسیایی را نیز افزایش داده‌است. امری که به نوبه خود، از سلامت در سمت تقاضا به‌رغم قیمت‌های بالاتر حکایت دارد. واقعیت این است که انتشار خبر کاهش قیمت نفت صادراتی دولت سعودی برای مقاصد آسیایی که حجم عمده‌ای از مشتریان نفتی این کشور را تشکیل می‌دهند، می‌تواند به‌صورت بالقوه تاثیر معکوسی بر شاخص‌های نفتی دنیا بگذارد. کشور‌های آسیایی فراتر از ۸۰‌درصد ازکل صادرات نفت عربستان را به خود اختصاص می‌دهند.

از اوپک چه خبر؟

رویترز در گزارشی جداگانه نوشت؛ مجموع تولید نفت کشور‌های عضو اوپک در ماه مه افزایشی بوده‌است. به‌نظر می‌رسد رشد صادرات نفت‌خام دو کشور نیجریه و عراق راهبردکاهش تولید داوطلبانه برخی دیگر از اعضا را در ائتلاف اوپک‌پلاس تا حد زیادی بی اثر کرده‌است. داده‌های حاصل از ردیابی نفتکش‌ها نشان می‌دهد اعضای اوپک در مجموع‌برابر با ۲۶‌میلیون و ۶۳۰‌هزار بشکه در روز طی ماه مه تولید کرده که ۱۴۵‌هزار بشکه در روز بالاتر از ماه قبل از آن است.

رشد تولید نفت خام عراق در شرایطی صورت‌گرفته که دومین تولیدکننده بزرگ اوپک متعهد شده‌بود در ادامه سال‌جاری میلادی، تولید خود را کاهش داده تا مازاد تولید خود طی ماه‌های گذشته را جبران کرده باشد. تحت‌شرایط کنونی بازار جهانی نفت، عراق و نیجریه هریک تولید خود را‌برابر با ۵۰‌هزار بشکه در روز افزایش داده‌اند؛ این در حالی است که عربستان‌سعودی و امارات‌متحده‌عربی نیز افزایش تولید مختصری را ثبت کردند. در این میان، تنها الجزایر بود که با هدف حفظ ذخیره میادین نفتی خود، سطح تولید را پایین آورد. اوپک حدود ۲۵۰‌هزار بشکه در روز بیشتر از سهمیه تایید شده توسط اوپک‌پلاس برای ۹ عضو آن، تولید کرده که بیشتر این مازاد تولید متعلق به عراق است.

افزایش تولید نفت ایران

در میان کشور‌هایی که مشمول طرح کاهش تولید نمی‌شوند، ایران و ونزوئلا تولید خود را افزایش داده‌اند. تولید نفت ایران به بالاترین رقم طی ۵ سال‌گذشته رسیده‌است. ایران در سال‌۲۰۲۳ به‌رغم تحریم‌های ایالات متحده، رکورد افزایش تولید اوپک را ثبت کرد. از دیگر عوامل موثر بر بازار جهانی نفت می‌توان به این واقعیت اشاره کرد که به نوشته بلومبرگ، فعالان بازار بین‌المللی انرژی انتظار ندارند وضع هرگونه تحریم جدید، تاثیری درخور اعتنا بر صادرات نفت ایران داشته‌باشد. به‌عنوان مثال، به‌رغم هشدار‌های صادره از سوی واشنگتن در مورد تحریم‌ها، هندوستان قرارداد توسعه بندر چابهار در ایران را امضا کرد. امری که می‌تواند مسیرترانزیت زمینی را برای صادرات تولیدات هندی به سمت آسیای‌مرکزی باز‌کند.

در واکنش به امضای این قرارداد، معاون سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا در جمع خبرنگاران اعلام کرد: هرشخص حقیقی یا حقوقی و در هر قالب که به انجام معاملات تجاری با ایران فکر می‌کند باید از خطر بالقوه تحریم‌ها آگاه باشد. تحریم‌های ایالات‌متحده علیه ایران پابرجاست و ما به اجرای آن ادامه می‌دهیم. از سوی دیگر و به نوشته «شانا» معاون نخست وزیر و وزیر امورخارجه پاکستان نیز به تازگی با نادیده‌گرفتن تهدید‌های آمریکا درباره برقراری روابط تجاری با ایران، به‌ویژه در زمینه پروژه مشترک خط لوله انتقال گاز میان دو کشور گفت؛ نمی‌توان به پاکستان امر و نهی کرد و این کشور در تصمیم‌گیری‌هایش تنها منافع خود را درنظر می‌گیرد.

روزنامه پاکستانی «دان» در همین رابطه گزارش داد: معاون نخست وزیر و وزیر امورخارجه پاکستان در جریان یک نشست خبری در اسلام آباد در پاسخ به پرسشی درباره این پروژه اعلام کرد ما باید مراقب منافع خود باشیم و تعهد‌های خود را درنظر بگیریم و دولت باید با درنظر داشتن منافع پاکستان درباره کاری که می‌خواهیم انجام بدهیم، زمان و چگونگی آن تصمیم‌گیری کند، فارغ از اینکه آمریکا و دیگر کشور‌ها در این‌باره چه فکری می‌کنند. بر اساس این گزارش، هرچند محدودیت‌های مالی و تجاری بی‌سابقه علیه روسیه، ایران، ونزوئلا، کره‌شمالی و چین با محدود‌کردن دسترسی به کالا‌ها و بازار‌های غربی، اقتصاد آن‌ها را تحت‌فشار قرار داده‌است، اما به گفته مقام‌های غربی و داده‌های گمرکی، پکن به‌طور فزاینده‌ای با تقویت روابط تجاری خود، این تلاش‌های تحت‌رهبری ایالات‌متحده را خنثی کرده‌است.

بازار سایه نفتی

تحت شرایط فعلی، بلوک کشور‌های تحریم شده در مجموع از مزیت مقیاسی که بتواند از آن‌ها در‌برابر جنگ اقتصادی واشنگتن محافظت کند، برخوردار شده‌اند و در حال تجارت با یکدیگر در تمام زمینه‌ها هستند. در یک سوی معادله، چین اقدام به خریداری نفت از سه قدرت در اوپک، یعنی روسیه، ایران و ونزوئلا می‌کند و این کشور‌ها در عوض به موجب این مبادلات، منابع مالی لازم را برای خریداری کالا‌های تحریم شده از چین کسب می‌کنند. در همین رابطه، کیمبرلی دوناوان تحلیلگر مسائل اقتصادی در اندیشکده شورای آتلانتیک، اظهار کرد: درآمد‌های نفتی از جانب چین است که به اقتصاد‌های ایران و روسیه کمک کرده است.