چرا طرح‌های صلح روسیه و اوکراین به نتیجه نمی‌رسند؟

تاکنون طرح‌های صلح مختلفی از سوی کشورها برای پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین و حل بحران و آتش بس فوری ارائه شده اما به دلایل گوناگون و عدم پذیرش طرفین به نتیجه نرسیده و همچنان این مساله به‌عنوان یکی از بحران‌های حل نشده بین‌المللی باقی است.

اخیرا نیز پکن و برزیل طرح جامع دیگری را پیشنهاد کرده‌اند که به گفته آن‌ها مورد تایید بیش از ۱۱۰ کشور قرار گرفته است. وزارت امور خارجه چین به نقل از لی هویی، نماینده ویژه پکن در امور اوراسیا که اخیرا به برزیل سفر کرده بود، اعلام کرد:  «چین و برزیل به صورت مشترک اجماع ۶ ماده‌ای را برای ترویج حل و فصل سیاسی بحران اوکراین منتشر کرده‌اند. بیش از ۱۱۰ کشور به این ابتکار پاسخ مثبت داده و از آن حمایت کرده‌اند.»

وزارت امور خارجه چین همچنین اعلام کرد که برزیل آمادگی خود را برای ادامه همکاری با پکن به منظور پیشبرد طرح اجماع شش ماده‌ای و ایجاد شرایط مساعدتر برای حل و فصل بحران اوکراین اعلام کرده است.

با این وجود علی‌رغم تمام تلاش‌های بین‌المللی برای حل و فصل درگیری‌ها میان روسیه و اوکراین آندری رودنکو، معاون وزیر امور خارجه این کشور تاکید کرد که مسکو همه طرح‌های پیشنهادی برای حل و فصل وضعیت در اوکراین را در نظر می‌گیرد و از تلاش همه کشورها برای حل و فصل اوضاع اوکراین استقبال می‌کند.

اما در مقابل  زلنسکی “طرح صلح” خودش را از نظر اوکراین تنها راه‌حل ممکن در بلندمدت می داند، به ادعای زلنسکی، روسیه باید نیروهای خود را از اوکراین خارج کند، “تمامیت ارضی اوکراین را بازیابی کند” و اسرای جنگی را با اوکراین تحت فرمول “همه در ازای همه” مبادله کند. همچنین کی‌یف باید به موجب مکانیسم‌های بین‌المللی از امنیت نظامی، هسته‌ای، غذایی، بیولوژیکی و انرژی برخوردار باشد. 

در نظر داشته باشیم مولفه‌ای به نام انتخابات آمریکا و نتایج آن نیز با توجه به این‌که هنوز بحران اوکراین و روسیه حل نشده باقی مانده، می‌تواند بر آن تاثیر گذار باشد. قطعا تصمیمات رئیس‌جمهور آینده آمریکا بر سرنوشت این مناقشه نیز موثر خواهد بود. 

فرشید باقریان در گفت‌وگو با کردوار نیوز در تحلیل خود از این تحولات اظهار کرد: تفکر اشخاصی مانند ترامپ براساس دکترین ماگا (MAGA)، «Make America Great Again»معتقد است که این جنگ یا موضوعاتی مانند غزه به آن‌ها ارتباطی ندارد و تنها هدف‌شان این است که می‌گویند ما آمریکا را دوباره بزرگ کنیم و در مقابل تفکر افرادی مانند بایدن این است که می‌گویند آمریکا باید دولت هژمون باشد به همین دلیل ناوهای شناور آمریکا و نفوذ آمریکا را در هر جا لازم بداند، مستقر می‌کند. در واقع این نوع تفکرهای آمریکایی به این مساله می‌اندیشند که هزینه کنند یا خیر؟ اگر به اوکراین از منظر هزینه نگاه کنند یا باید جنگ را پایان دهند و بگویند از کمک به اوکراین صرف نظر می‌کنند در این صورت جنگ تمام شده و روسیه نیز به اهدافش می‌رسد. 

وی افزود: از سوی دیگر رفتار اخیر پوتین نشان می‌دهد، او کج دار و مریز رفتار می‌کند. نمونه آن هم مساله تبادل زندانی با آمریکا است. در نظر داشته باشیم برای پوتین فرقی نمی‌کند ترامپ رئیس.جمهور باشد یا شخص دیگری،‌ خانم کامالا هریس نیز مشخص است اکنون نماینده گروهی است که ۱۲ ناو را از خلیج فارس عبور داده و کمک‌های نظامی‌شان ادامه دارد. در واقع آن‌ها برای پایان دادن به جنگ از توافقی استفاده می‌کنند که از جنگ بدتر است.

این کارشناس مسائل بین‌الملل همچنین بیان کرد: بنابراین در آمریکا ۲ تفکر مقابل هم و ضد هم در جریان است، از طرفی پوتین غیر از سلاح هسته‌ای قدرت دیگری ندارد باید از هند و کره شمالی سلاح بگیرد که بعید می‌دانم هند الان سلاح ارسال کند.

باقریان در ادامه یادآور شد: مساله دیگر رویارویی روسیه و اسرائیل است که فعلا عینیتی ندارد، در واقع به طور ضمنی اسرائیل از روسیه قول گرفته به ایران سلاح ندهد، اما اگر این رویارویی آغاز شود یعنی اگر روسیه به ایران سلاح دهد اسرائیل نیز بلافاصله به اوکراین سلاح می‌دهد و این جنگ ادامه می‌یابد البته روسیه فعلا در کنار ایران است زیرا ما اتحاد استراتژیک ۲۰ ساله امضاء کرده‌ایم.

وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو  با بیان این‌که پایان جنگ اوکراین ارتباطی به ترامپ ندارد،‌ اظهار داشت: انتخابات آمریکا زیر سایه جنگ است، بزرگان و تصمیم گیرندگان آمریکا تصمیم نهایی را برای وارد شدن به یک جنگ یا نشدن می‌گیرند. اگر بخواهیم انتخابات آمریکا را منوط کنیم به پایان جنگ ربطی به هم ندارند، تصمیمات استراتژیک بزرگ در آمریکا قبل از این که رئیس‌جمهور آمریکا انتخاب شود،‌ گرفته می‌شود و رئیس‌جمهور  مجری این تصمیمات است.

این کارشناس مسائل بین‌الملل خاطرنشان کرد: انتخابات آمریکا نتیجه جنگ اوکراین را مشخص نمی‌کند تصمیمات بزرگ و استراتژی ملی آمریکا از پیش و از پشت درهای بسته اتخاذ شده و به رئیس‌جمهور دیکته می‌شود، اگر آمریکا تصمیم گرفت جنگ را تمام کند اعلامش با شخص رئیس‌جمهور و یا مثلا ترامپ است اگر نه رئیس‌جمهور در این مساله نقشی ندارد.

باقریان در ادامه درباره طرح‌های پیشنهادی چین برای حل بحران اوکراین و روسیه نیز گفت: چین یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران در اوکراین بوده است، اکنون با شروع جنگ فعالیت‌های تولید آن متوقف شده، در واقع چین به اندازه‌ای در اوکراین سرمایه‌گذاری کرده که بتواند مسیر اروپا را برای خود هموار کند،‌ روسیه و چین اتفاقا در مورد اوکراین تعارض منافع دارند، اوکراین کریدور شمالی برای چین بود،  گرجستان کریدور میانی و ایران نیز کریدور جنوبی، اما اکنون راه چین از ۲ کریدور بالایی بسته شده و چین برای این‌که به سرمایه گذاری اوکراین برسد،‌ راه‌های مختلف را امتحان می‌کند.

وی درباره طرح مشترک چین و برزیل برای حل و فصل اختلافات مسکو و کی‌یف نیز اظهار کرد:  برزیل و چین مشترکات زیادی دارند، شاید این مساله یکی از دلایل ارائه پیشنهاد صلح باشد، چین به طور ضمنی دنبال پایان جنگ اوکراین است تا به کارخانجاتی که تاسیس کرده دست یابد و صادرات کالا به سمت اروپا را پی‌گیری کند، برزیل هم دنبال تولید کالاست. 

این کارشناس مسائل بین‌الملل در پایان تاکید کرد: اگر آتش جنگ خاورمیانه به نقطه‌ای برسد که جنگ گسترش یابد، این مساله ۲ احتمال دارد؛ یکی این‌که روسیه شدیدا در کوتاه مدت حملات خود را افزایش می‌دهد تا شانسش را امتحان کند،  وقتی به جایی نرسید می‌تواند بنشیند پای کنفرانس صلح چون برتری را در اختیار دارد و یا این که روسیه ممکن است از اوکراین صرف نظر کند و به همین مناطقی که در اختیار دارد بسنده کند.