روشهای بخشیدن مهریه
طبق نظر عموم افرادی که اطلاعات حقوقی کافی ندارند، بخشش مهریه روشهای مختلفی دارد که هر کدام میتواند اعتبار داشته باشد. ولی بهتر است بدانید طبق نظر وکیل مهریه که بخشش مهریه فقط تحت یک سری شرایط خاص امکان پذیر است و باید طبق آن انجام شود. برای بخشیدن مهریه اجازه پدر در دفتر ثبت اسناد رسمی نیاز است. در ادامه روشهای مختلف بخشش مهریه را بررسی میکنیم.
شرایط بخشیدن مهریه
زن میتواند در مورد خود آنطور که صلاح میداند تصمیم گیری کند. اما برای بخشش مهریه لازم است شرایطی را رعایت کند تا در آینده دچار مشکل نشود. این شرایط به شرح زیر هستند:
- اولین و مهمترین شرط این است که خطبه عقد خوانده شده باشد. پس از عقد، زن صاحب مهریه خود خواهد شد. بعد از عقد هر زمان که بخواهد میتواند مهریه خودرا ببخش اما چنانچه مهریه خود را برای جلب توجه خانواده شوهر بخشیده باشد، این بخشش باطل است. بخشیدن مهریه قبل از عقد، بخشش چیزی است که زن صاحب آن نشده و باید این امر حتما پس از عقد صورت بگیرد.
- بخشیدن مهریه نیاز به مراجعه به دادگاه ندارد و میتواند در برگهای معمولی با امضا و اثر انگشت زن صورت گیرد.
- بخشش مهریه در دفتر اسناد رسمی در آینده باعث به وجود آمدن مشکلاتی برای مرد یا وراث نخواهد شد.
بخشش مهریه به صورت دست نوشته
یکی از روشهای مرسوم بخشیدن مهریه به صورت دست نوشته است. در این روش خانم با دستخط خودش مینویسد، امضا میکند و تاریخ را درج میکند که همه مهریه خود یا بخشی از آن را بخشیده و دیگر ادعایی نسبت به مهریه خود ندارد. باید بدانید که از نظر قانونی این روش به هیچ وجه اعتباری ندارد و آقا با استناد به این موضوع نمیتواند ادعا کند که مهریه خانم بخشیده شده و دیگر نیاز به پرداخت آن نیست.
بخشش مهریه به صورت شفاهی
در این روش خانم به صورت شفاهی نزد تعدادی شاهد یا همسر خود اعلام میکند که مهریه خود را بخشیده و دیگر ادعایی نسبت به آن ندارد. هر چند که شاهد وجود دارد و شهادت میدهد که خانم با خواست خود این کار را انجام داده ولی همچنان این روش هیچ اعتباری نزد قانون ندارد، خانم و آقا نمیتوانند ادعا کنند که مهریه بخشیده شده.
بخشیدن مهریه در دفتر ثبت اسناد رسمی
با توجه به مواردی که عنوان کردیم شاید برای شما هم سوال پیش بیاید که بخشش مهریه به چه روش اعتبار دارد؟ باید بدانید تنها روش قانونی که برای بخشش مهریه وجود دارد مراجعه خانم به دفتر ثبت اسناد رسمی است. برای این کار باید خانم به همراه مدارک هویتی و سند ازدواج و پدر خود به دفتر ثبت اسناد رسمی مراجعه کند و بسته به شرایطی که دارد یک سند برای بخشش مهریه تنظیم و امضا کند. این بخشش مهریه میتواند در ازای گرفتن یک ملک یا مال، در ازای گرفتن حق طلاق و … باشد.
بخشش مهریه در طلاق توافقی
به نوعی از طلاق گفته میشود که در آن خانم و آقا راضی به طلاق هستند و سر موضوعاتی مانند مهریه، نفقه، اجرت المثل، حضانت فرزند و استرداد جهیزیه به توافق رسیدهاند.
بخشش مهریه در طلاق توافقی به صورت کامل بر مبنای توافقات خانم و آقا است و قانون به آن احترام میگذارد. برای مثال خانم و آقا میتوانند توافق کنند که خانم همه مهریه خود را ببخشد، همه مهریه خود را دریافت کند و بخشی از آن را بخشیده و قسمت دیگر را دریافت کند.
برای بخشش مهریه در طلاق توافقی خانم و آقا میتوانند در وکالتنامهای که به وکیل خود میدهند مشخص کنند که وکیل از سمت خانم اختیار دارد مهریه را ببخشد یا دریافت کند و دیگر نیاز به حضور خانم در دفتر ثبت اسناد رسمی نیست.
اگر از تجربه کافی برخوردار باشد میتواند برای بخشش مهریه در طلاق توافقی منفعت هر دو شخص را در نظر بگیرد.
بخشش مهریه در ازای گرفتن حق طلاق
خانم و آقا بعد از ازدواج هر کدام حق و حقوقی پیدا میکنند. برای مثال آقا به صورت قانونی حق طلاق را دارد و خانم حقوقی مانند مهریه و نفقه را دارد، ولی امکان در قانون وجود دارد، که این مسئله نیاز به رضایت خانم برای بخشیدن مهریه و رضایت آقا برای اعطای حق طلاق (وکالت در طلاق) دارد.
تحت شرایطی خانم و آقا تصمیم میگیرند که در حالت برابر قرار بگیرند که خانم هم حق طلاق داشته باشد و در ازای آن آقا مسئولیتی برای پرداخت مهریه نداشته باشد. در این صورت خانم و آقا باید به دفتر ثبت اسناد رسمی مراجعه کنند و سندی مبنی بر بخشش مهریه در ازای گرفتن حق طلاق تنظیم و امضا کنند.
این وکالت نامه به این صورت است که اگر خانم قصد رجوع به مهریه خود را داشته باشد، حق طلاق از ایشان سلب میشود.
انواع بخشش مهریه
تا این قسمت مقاله درباره روشهای مختلف بخشش مهریه مطالعه کردیم و متوجه شدیم خانم میتواند با مراجعه به دفتر ثبت اسناد رسمی و با اجازه پدر خود مهریه را ببخشد. اما بهتر است بدانیم زمانی که خانم مهریه خود را میبخشد در بعضی از حالتها امکان خود را دارد. در این حالت میتواند مجدد نسبت به مهریه خود ادعا داشته باشد و آقا باید مهریه خانم را پرداخت کند. گ نیز انجام میشود. در ادامه روشهایی از بخشیدن را که قابل رجوع باشد بررسی میکنیم.
بذل مهریه
بذل به معنای بخشیدن مهریه است. وقتی در سند بخشیدن مهریه قید میشود که خانم مهریه خود را به آقا در ازای حق طلاق یا اموال خاصی بذل یا بخشش کرده، میتواند در شرایط خاص به آن رجوع کند. برای مثال اگر آقا اموالی که در سند تنظیم شده را به خانم واگذار نکند یا حق طلاق را از خانم سلب کند، خانم میتواند به مهریه خود رجوع کند.
هبه مهریه
براساس ماده ۷۹۵ قانون مدنی: هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجاناً به کس دیگری تملیک میکند تملیک کننده واهب طرف دیگر را متهب، مالی راکه مورد هبه است عین موهوبه میگویند.
هبه مهریه به دو دسته هبه معوض و هبه غیر معوض تقسیم میشود. زمانی که خانم در ازای گرفتن مال یا حقی مهریه را ببخشد هبه معوض است. برای مثال اگر خانم در ازای گرفتن خانه مهریه خود را هبه کند و آقا آن را پرداخت نکند خانم میتواند به مهریه رجوع کند. هبه غیر معوض زمانی است که خانم بدون پرداخت یا قول پرداخت مالی مهریه خود را هبه میکند که در این صورت میتواند با مراجعه به دادگاه به مهریه خود رجوع کند.
طبق قانون برخی اوقات زن میتواند مهریه بخشیده شده را پس گیرد. در مورد بخشش مهریه چند مورد وجود دارد:
زمانی که زن به همسرش بگوید دیگر تکلیفی برای پرداخت مهریه به عهده تو نیست. در این حالت زن حق رجوع ندارد.
- بخشش مهریه در طلاق خلع و مبارات
خُلع و مُبارات دو نوع طلاق توافقی در فقه اسلامی است که در آن زن در ازای مالی به مرد، از او طلاق میگیرد. این طلاق مربوط به حالتی است که زن از شوهرش تنفر دارد و میخواهد با پرداخت پول از این زندگی خود را برهاند.
در این مورد زن فقط تا پایان مدت عده حق رجوع از مهریه را دارد.
اگر زن در خصوص اقرار به دریافت مهریه خود، سندی (دستنوشتهای) به همسرش داده باشد، مطالبه مهریه دشوار است. زیرا در این حالت ادعای بعدی زن انکار پس از اقرار به شمار میرود. مگر اینکه زن اثبات کند که اقرار او بیاعتبار بوده است.
- بخشش مهریه به موجب عقد صلح
عقد صلح در معنای حقوقی یعنی تراضی، تسالم و توافق بر امری مانند تملیک عین، منفعت، اسقاط دین و یا حق. عقد صلح در بیشتر مواقع به منظور پیشگیری از ادامه اختلاف یا آن استفاده میشود.
در صورتی که مهریه در قالب عقد صلح بخشیده شده باشد، به هیچوجه امکان رجوع از بخشش برای آن وجود ندارد.
زمانی که زن، چه در دفترخانه اسناد رسمی و چه در نوشتهای عادی مهریه خود را ببخشد، به اصطلاح حقوقی هبه کرده است. در این حالت دو نظر وجود دارد: عدهای از مراجع معتقدند زوجه میتواند به آنچه بخشیده رجوع کند. در مقابل عدهای دیگر با استناد ماده ۸۰۶ قانون مدنی معتقدند هرگاه دائن طلب خود را به مدیون ببخشد حق رجوع ندارد.
مهریه غیر قابل رجوع
زمانی که خانم مهریه خود را به آقا ابرا میکند دیگر تحت هیچ شرایطی نمیتواند به مهریه خود رجوع کند.
براساس ماده ۲۸۹ قانون مدنی: ابراء عبارت از این است که داین از حق خود به اختیار صرف نظر نماید.
وقتی در سند ازدواج خانم قید کند مهریه را به آقا ابرا کند یا مهریه را بری از ذمه آقا کند دیگر تحت هیچ شرایطی حق رجوع را ندارد.
ابرا مهریه
یکی از روشهای بخشیدن مهریه، ابرا مهریه است. طی این روش خانم میتواند به همراه آقا به دفتر ثبت اسناد مراجعه کند. در ادامه خانم با امضا سند ابرا مهریه این حق خود را به طور کامل به آقا میبخشد. به خاطر داشته باشید برای تنظیم سند ابرا مهریه حضور آقا الزامی است.
با این کار خانم دینی که به خاطر مهریه بر گردن مرد است را به طور کامل از بین میبرد. ابرا مهریه روشی که خانم بعد از امضا سند آن به هیچوجه امکان رجوع ندارد. در واقع رجوع از بخشیدن مهریه در روش ابرا مهریه قابلانجام نیست. خانم بعد از بخشیدن مهریه خود به این روش، نمیتواند دوباره درخواست مطالبه ارسال کند.
بذل مهریه
بدونشک با معنای کلمه بذل آشنا هستید، بذل به معنای بخشش است. البته هدیه دادن نیز یکی از معانی بذل خواهد بود. این روش بخشیدن مهریه بیشتر در طلاق خلع و مبارات انجام میشود. به عبارت دیگر زمانی که خانم از همسرش کراهت داشته باشد، تنها برای طلاق و جدایی تلاش میکند.
بدینترتیب مهریه و حق و حقوق برای او مهم نخواهد بود. پس طی این نوع طلاق خانم مهریه خود را بذل میکند تا از زوجیت رها شود. در بذل مهریه خانم به ازای طلاق مهریه خود را به طور کامل یا بخشی از آن را میبخشد. فراموش نکنید در روش بذل مهریه خانم، تحت شرایطی میتواند برای رجوع از بخشش مهریه اقدام کند.
بذل بلارجوع مهریه
در صورتی که خانم و آقا بر طبق طلاق خلع از یکدیگر جدا شوند و خانم از طریق روش بذل بلارجوع مهریه خود را بخشیده باشد. حق رجوع از بخشیدن مهریه به طور قطع از خانم سلب میشود. به زبان ساده حتی اگر خانم اظهارنامهای برای آقا بفرستد و برای رجوع از بخشش اقدام کند، باز هم رجوع ثبت نمیشود.
در برخی موارد خانم برای ثبت سندی به منظور رجوع از بخشش دست به کار میشود و به دفترخانه ثبت اسناد مراجعه میکند ولی در صورتی که در دفترچه طلاق آنها بذل بلا رجوع ذکر شده باشد، رجوع خانم از بخشش مهریه ثبت نمیشود و رای نهایی توسط دادگاه تعیین میگردد.
رجوع از بخشش مهریه چیست؟
در صورتی که خانم مهریه خود را به آقا بخشیده باشد، تحت شرایطی میتواند از بخشش خود پشیمانی شود. رجوع از بخشش مهریه باید قبل از پایان عده خانم انجام شود که آقا نیز حق رجوع داشته باشد. با وجود اینکه خانم با رضایت خود مهریهاش را میبخشد ولی ممکن است از کرده خود پشیمان شود.
از اینرو به دنبال راهی برای رجوع از این حق خواهد بود. تنها در 2 صورت میتواند از بخشیدن مهریه خود رجوع کند. در ادامه این 2 روش را نام میبریم:
- هبه غیر معوض: خانم بدون دریافت هیچ مال و پولی مهریه خود را به آقا ببخشد. به زبان ساده اگر خانم در ازای خواستهای که از آقا داشته مهریه خود را ببخشد، نمیتواند رجوع کند. ولی اگر بدون چشمداشت و در ازای هیچ چیز خاصی مهریه خود را بخشیده باشد، میتواند از حق بخشیدن خود رجوع کند.
- هبه معوض: در صورتی که خانم به ازای دریافت مبلغی پول یا رهایی از زوجیت مهریه خود را ببخشد و طی دوران عده از کرده خود پشیمان شود، میتواند برای رجوع از بخشیدن حق خود اقدام کند و آقا نیز میتواند برای برگشتن به زندگی قبلی دست به کار شود.
آیا زن بعد از بخشیدن مهریه میتواند باز مطالبه کند؟
پیش از این نیز گفتیم با توجه به شرایط طلاق و براساس روشی که خانم مهریه خود را بخشیده است، امکان رجوع از بخشیدن مهریه وجود دارد. البته خانم طی مدت عده خود میتواند برای مطالبه دوباره مهریه درخواست ثبت کند. در بیشتر طلاقها، خانم بعد از بخشش مهریه نمیتواند رجوعی از بخشش این حق انجام دهد.
تنها در صورتی که خانم مهریه خود را به آقا هدیه داده باشد و بعد از مدتی پشیمان شود، میتواند طی دوران عده خود برای مطالبه دوباره مهریهاش دست به کار شود. در این صورت نیز دادگاه شرایط پیشآمده را به طور کامل میسنجد و سپس تصمیم نهایی خود را اعلام میکند.
در چه صورت میتوان رجوع از بخشش مهریه انجام داد؟
فرقی ندارد خانم مهریه خود را به طور کامل ببخشد یا تنها بخشی از آن را به آقا بخشیده باشد، سند بخشش مهریه مشخصکننده شرایط رجوع از بخشش مهریه است. در بیشتر مواقع خانم بعد از بخشیدن مهریه نمیتواند ابراز پشیمانی کند و برای مطالبه مهریهاش دست به کار شود.
اگر که در سند بخشش مهریه عنوان شود که خانم مهریه خود را به آقا هدیه داده است، امکان پشیمانی در بخشش مهریه وجود دارد. در هبه غیر معوض خانم میتواند به مالی که آقا بخشیده است رجوع کند. ضمن چنین شرایطی زن میتواند از بخشش مهریه خود صرفنظر کند و برای رجوع از بخشش این حق دست به کار شود.
رجوع از بخشش مهریه توسط زن
در صورتی که زن در دوران عده خود بخواهد از بخشش مهریه رجوع کند، آقا نیز میتواند به زندگی زناشویی خود برگردد. در نظر داشته باشید اگر خانم به ازای گرفتن طلاق از شوهرش مهریهاش را به او ببخشد ولی آقا خانم را طلاق ندهد، این نوع بخشش نیز هبه نام دارد و از آنجایی که خانم به خواسته خود دست پیدا نکرده است، پس میتواند برای رجوع از بخشیدن مهریه خود اقدام کند.
به طور کلی زن در صورتی میتواند از بخشش مهریه خود پشیمان شود که مهریهاش را به صورت هبه غیرمعوض به آقا بخشیده باشد. در چنین شرایطی نیز باز خانم براساس قوانین و شرایط ویژهای میتواند برای رجوع از بخشش مهریه خود دست به کار شود.
در صورتی که قصد دارید از بخشش مهریه خود رجوع کنید، توصیه میکنیم با کارشناسان و متخصصان حرفهای موسسه حقوقی دادنیک مشورت کنید و از آنها کمک بخواهید تا در کوتاهترین زمان ممکن به نتیجه مطلوب خود دست پیدا کنید.
رجوع از بخشش مهریه در طلاق توافقی
به طور حتم با ماهیت اصلی طلاق توافقی آشنا هستید، به طلاقی که خانم و آقا در مورد تمام مسائل به توافق میرسند؛ گفته میشود. بنابراین طی طلاق توافقی خانم و آقا باید در مورد وضعیت مهریه نیز با یکدیگر به توافق برسند. در بیشتر مواقع طی طلاق توافقی خانم مهریه خود را میبخشد. پیشنهاد می کنیم در این باره مقاله را مطالعه کنید.
میتوان گفت رجوع از بخشش این حق طی طلاق توافقی تا حد زیادی غیرممکن است. به خصوص اگر خانم در روند طلاق توافقی سند بخشش بذل بلا رجوع را امضا کند، در این صورت به هیچوجه نمیتواند از بخشش مهریه خود پشیمان شود. بنابراین روند طلاق توافقی بدون هیچ دردسری به اتمام میرسد.
رجوع از بخشش مهریه بعد از فوت مرد
در صورتی که خانم طی دوران زناشویی خود مهریه خود را ببخشد ولی هیچ سند رسمی از این بخشش در دسترس نباشد، بعد از فوت مرد، رجوع از بخشش مهریه امکانپذیر خواهد بود. به زبان ساده بخشیدن مهریه سند رسمی میخواهد، در صورتی که هیچ سند رسمی نشان از بخشش مهریه وجود نداشته باشد، خانم میتواند دوباره برای مطالبه مهریه خود درخواست بدهد.