ایران در حال بررسی چگونگی پاسخ به حمله اسرائیل است؛ چه اتفاقی ممکن است رخ دهد؟
نشریه “بیزینس اینسایدر” در بررسی واکنش احتمالی ایران به حمله اخیر اسرائیل نظر چند کارشناس را جویا شده است. “یانیو وولر” مدرس ارشد سیاست خاورمیانه در دانشگاه کنت به “بیزینس اینسایدر” می‌گوید خوشبختانه حمله اسرائیل محدود بوده است. او می‌افزاید:”یک حمله در مقیاس بزرگتر به ایران چاره‌ای جز تشدید درگیری نمی‌داد. فشار‌های آمریکا احتمالا اسرائیل را به پیروی از یک استراتژی محدودتر سوق داده است”. “جاناتان پانیکوف” مدیر ابتکار امنیت خاورمیانه اسکوکرافت “شورای آتلانتیک” معتقد است بعید به نظر می‌رسد ایران بخواهد واکنش شدیدی به حمله اخیر اسرائیل از خود نشان دهد. “یوئل گوزانسکی” محقق ارشد موسسه مطالعات امنیت ملی یک اندیشکده مستقر در تل آویو در گفتگو با “نیویورک تایمز” گفته است:”موسیقی‌ای که من از ایران می‌شنوم اساسا این است:”اوه، این حمله چیزی نبود”. اما او افزوده که هنوز هم نشانه “آغاز یک مرحله جدید، خطرناک، با حساسیت‌های بسیار بیش تر” وجود دارد. این امکان برای دو طرف وجود دارد که حداقل این دور را ببندند و ما شاهد انتقام جویی از سوی ایران نباشیم یا اگر شاهد آن باشیم در مقیاس کوچک خواهد بود”.
“وولر” می‌گوید اگر ایران تصمیم بگیرد که پاسخ دهد می‌تواند برای دفاع از برنامه هسته‌ای خود از نیرو‌های نیابتی اش بخواهد که وارد عمل شوند. او می‌افزاید:”باید به خاطر داشته باشیم که هدف نهایی اسرائیل پایان دادن به برنامه هسته‌ای ایران است و هرگونه اقدام تلافی جویانه ایران این فرصت را برای اسرائیل فراهم می‌کند که به دنبال آن هدف باشد. ایران ممکن است به دلیل سابقه اسرائیل و توانایی اثبات شده اسرائیلی‌ها در دستیابی به اهداف حساس ایران از انجام یک ضد حمله مستقیم منصرف شود. هدف قرار دادن تاسیسات نظامی ایران از جمله سامانه دفاع هوایی توسط اسرائیل به اسرائیل اجازه می‌دهد در صورت تشدید درگیری‌ها حملات هوایی بیش تری انجام دهد”.
“پانیکوف” نیز معتقد است که برای نظام سیاسی ایران ثبات بیش از هر چیز دیگری در اولویت قرار دارد در نتیجه گزینه ورود به یک جنگ تمام عیار انتخابی غیر منطقی برای ایران خواهد بود.
“الی گرانمایه” معاون برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در “شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا” می‌گوید احتمال حملات بیشتر اسرائیل به ویژه پس از برگزاری انتخابات امریکا را نباید منتفی دانست.
تایمز: ایران و اسرائیل از شدت حملات لفظی علیه یکدیگر کاسته اند؛ خاورمیانه از لبه پرتگاه عقب نشینی می‌کند
روزنامه “تایمز” لندن در گزارشی این تحلیل را مطرح می‌کند که ایران و اسرائیل از آستانه جنگ دور شده اند. این روزنامه می‌نویسد:”به نظر می‌رسد که خاورمیانه از آستانه جنگ منطقه‌ای دور شده است، زیرا مقام عالی رهبری ایران در اولین اظهارات خود پس از حملات اخیر اسرائیل از تهدید مستقیم اسرائیل خودداری ورزیدند. ایشان بررسی و درک دقیق آن چه در نتیجه حمله اسرائیل رخ داده را برعهده مسئولان گذاشتند. در داخل اسرائیل تندرو‌های اسرائیلی و حتی چهره‌های میانه روتر از نتانیاهو خواستند که به حملات علیه ایران ادامه دهد آنان از حمله اخیر اسرائیل علیه ایران گلایه کرده و آن را شدید ندانستند. با این وجود، نتانیاهو در یک سخنرانی به مناسبت سالگرد حملات ۷ اکتبر حماس علیه اسرائیل در تقویم عبری حمله اخیر اسرائیل علیه ایران را موفق دانست و نشان داد که اشتهای کمی برای ادامه دور حملات تلافی جویانه علیه ایران دارد. سخنرانی او بیش از یک دقیقه توسط خویشاوندان برخی از قربانیان اسرائیلی حمله حماس قطع شد که صدای فریاد “شرم بر تو” در کلیپ‌هایی از تلویزیون ملی اسرائیل شنیده شد”.
چرا ایران ممکن است اکنون غافلگیری را به عنوان سلاح انتخابی خود در برابر اسرائیل انتخاب کرده و مقام‌های اسرائیلی را سورپرایز کند؟
“راجر شاناهان” تحلیلگر خاورمیانه، اما در تحلیلی متفاوت در “برزبن تایمز” از احتمال “سورپرایز ایران” برای اسرائیل خبر داده و می‌نویسد:” چرا ایران ممکن است اکنون غافلگیری را به عنوان سلاح انتخابی خود در برابر اسرائیل انتخاب کند؟ از آنجایی که اسرائیل اهداف نظامی خود را از عملیات نظامی تهاجمی تمام عیار تا تخریب منافع حماس در غزه از طریق عملیات دفاعی و سپس تهاجم هوایی و زمینی در لبنان علیه حزب الله گسترش داده اکنون به آن چه پیش‌تر بدترین سناریو تلقی می‌شد رسیده ایم: حملات مستقیم تایید شده از سوی دو طرف متخاصم در خاک دو کشور. این موضوع پیش‌تر خط قرمزی بود که هیچ یک از طرفین به دلیل نگرانی از این که منجر به درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر شود از آن عبور نمی‌کردند. با این وجود، چشم انداز امنیت منطقه‌ای بسیار متفاوت از یک سال پیش است. اکنون اسرائیل شدیدا به حملات علیه حماس و حزب الله لبنان یعنی علیه متحدان ایران ادامه می‌دهد. گروه‌های نیابتی ایران در سوریه و عراق نیز اقدامات شدیدی را انجام نمی‌دهند تا مبادا به اهداف اولویت دار اسرائیل و امریکا برای حمله تبدیل نشوند. فشاری که بر گروه‌های نیابتی ایران وارد می‌شود بدان معناست که ایران اکنون مجبور شده با استفاده از راکت، پهپاد و نیرو‌های موشکی خود به پاسخ‌های مستقیم متوسل شود. ایران در اولین اقدام موشکی خود علیه اسرائیل پس از حمله اسرائیل به ساختمان متعلق به ایران در دمشق مقیاس را بر اثربخشی ترجیح داد. مهم‌تر از همه آن که ایران عنصر کلیدی در عملیات نظامی یعنی غافلگیری را به عمد کنار گذاشت. هدف استراتژیک ایران واکنش نشان دادن و مهم‌تر از آن این بود که دیده شود که عکس العمل نشان می‌دهد بدون آن که آسیب زیادی وارد کند یا افراد زیادی را از بین ببرد. شش ماه بعد دومین حمله موشکی با هشدار بسیار کمتر و با درصد بسیار بیش تری از موشک‌های بالستیک موثرتر از قبل انجام شد. پاسخ اخیر اسرائیل به آن حمله مهار شده، اما دقیق بود. اسرائیل برخی از تاسیسات دفاعی ایران را هدف قرار داد که با صنعت تولید موشک مرتبط بودند”.
این تحلیلگر در ادامه می‌نویسد:”هر دو طرف در حال حاضر احتمالاً عقب نشینی کرده و نفسی تازه خواهند کرد در حالی که درس‌های حاصل از حملات صورت گرفته را ارزیابی می‌کنند. مرز‌ها در جنگ سایه ایران و اسرائیل اکنون با حملات مستقیم به یکدیگر به شدت تغییر یافته اند. در حال حاضر، هر دو طرف از ارسال پیام‌های خطرناک برای یکدیگر راضی به نظر می‌رسند در حالی که هم چنان خویشتن دار هستند. با این وجود، اگر تهران تصمیم بگیرد از یک عنصر نظامی استفاده کند که هر دو طرف تا به امروز از استفاده از آن خودداری ورزیده اند خطر واقعی وجود خواهد داشت”.