فونداسیون سوله
یکی از پرکاربردترین سازه‌هایی است که در اغلب صنایع و مجموعه‌های تجاری و اداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طوری که شاهد افزایش میزان ساخت این بنا در اقصی نقاط کشور هستیم. از بین مصارف گوناگون سوله می‌توان به سوله‌های جمع‌آوری و ذخیره میوه جات و سبزیجات، تره بار، خشکبار، غلات، انبار‌های نگهداری وسایل و تجهیزات کارگاهی، کارخانه‌ای، نظامی و فرودگاه‌ها اشاره کرد. امروزه در اغلب صنایع شیمیایی، فولاد، کارخانه‌ها وکارگاه‌های تولید لوازم صنعتی و یدکی در سوله‌های کوچک و بزرگ راه‌اندازی شده است.
آنچه که در این زمینه اهمیت فراوانی دارد؛ با و کیفیت ساخت آن است. تا در برابر عوامل محیطی، شرایط آب و هوایی و حوادث غیرمترقبه نظیر سیل و زلزله بیشترین میزان استحکام و مقاومت را داشته باشد. در این راستا می‌بایست زیرسازی یا به بهترین نحو ممکن اجرا شود و پس از آن سوله روی آن قرار گیرد. با توجه به اهمیت این موضوع در ادامه مطالبی در زمینه فونداسیون سوله و نحوه اجرای آن ارائه می‌کنیم.
فونداسیون دقیقاً چیست؟
به طور کلی برای احداث هر سازه یا بنا در ابتدا باید پی‌ریزی ساختمان انجام شود. در اصطلاح به پی‌ریزی و پایه‌گذاری هر بنا، فونداسیون گفته می‌شود. با توجه به اینکه سقف، ستون‌ها، دیوار و دیگر بخش‌های ساختمان دارای وزن بالایی هستند، فشار و نیروی زیادی را به زمین انتقال می‌دهند.
به همین دلیل در ابتدا فونداسیون ساختمان انجام می‌شود؛ چرا که فونداسیون با دریافت فشار و نیرو‌های وارده از قسمت‌های مختلف بنا و انتقال آن به زمین، از بروز هرگونه مشکل جلوگیری می‌کند. مقاومت و طول عمر سوله دست دوم مشابه سوله نو است.
البته محل ساخت، حجم، ارتفاع، وزن و … فونداسیون با توجه به شرایط کاری و محیطی متفاوت است. زیرا کیفیت ساخت فونداسیون موجب افزایش استحکام و مقاومت بنا می‌گردد. با این توصیف قبل از پی‌ریزی (اجرای فونداسیون) بنا، حتماً شرایط کاری، موقعیت مکانی و اندازه سوله موردنظر را بررسی نموده و سپس نسبت به اجرای فونداسیون سوله اقدام کنید.
یکی از ویژگی‌های بارز و متمایز‌کننده هر سوله نسبت به دیگر سوله‌ها، اندازه، حجم و کیفیت فونداسیون آن است. زیرا فونداسیون یکی از اصلی‌ترین قسمت‌ها و زیربنای هر ساختمان یا است. هر چه میزان کیفیت فونداسیون بیشتر باشد و در زمان پی‌ریزی دقت بیشتری به خرج دهید، به طبع کیفیت فونداسیون و در پی آن استحکام بنا نیز افزایش خواهد یافت.
انواع فونداسیون سوله
در کشورمان ایران اغلب از فونداسیون‌های کم عمق (سطحی) استفاده می‌شود. بعضی از پرکاربردترین این دسته از فونداسیون عبارتند از:
- فونداسیون منفرد: این مدل از فونداسیون برای حمل یک ستون یا دیوار اجرا و استفاده می‌شود.
- فونداسیون مرکب: این فونداسیون به لحاظ داشتن استحکام بالاتر از مدل منفرد، برای حمل دو تا چهار ستون یا دیوار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- فونداسیون گسترده: این گونه از فونداسیون سوله در یک بخش یا کل محیط سازه قرار می‌گیرد. به همین جهت فشار و نیروی وارده به چندین ستون در فاصله‌های نامنظم یا موازی را حمل می‌نماید. به عبارتی می‌توان گفت این مدل از فنداسیون ترکیبی از عملکرد دو مدل قبل را داراست و برای انواع سوله مناسب است.
اصول کلیدی فونداسیون سوله
همان طور که می‌دانید برای شروع هر کاری، می‌بایست از یک سری اصول و قواعد پیروی کرد. هدف از این کار افزایش کیفیت و سرعت عمل در کارهاست. در زمینه طراحی و اجرای فونداسیون سوله نیز این امر صدق می‌کند. برای راهنمایی بیشتر با شماره تماس بگیرید. بعضی از مهمترین اصول در زمینه اجرای فونداسیون عبارتند از:
- جلوگیری از بروز پدیده نشست در ساختمان
- ساختار ترکیبی فونداسیون
- ترکیب فولاد و بتن در اجرای فونداسیون سوله
جلوگیری از بروز پدیده نشست در ساختمان
پدیده نشست ساختمان موضوعی نیست که به توان از آن چشم پوشی کرد و راحت از کنار آن گذشت. زیرا کوچکترین نشست در زیربنای هر ساختمان و سوله، موجب واژگونی و تخریب کامل آن‌ها می‌شود. در این زمینه با پی کنی و اجرای فونداسیون موجب افزایش استحکام بنا شده و از بروز هرگونه نشست در زیر ساختمان جلوگیری می‌شود.
شاید این موضوع خنده دار و غیرممکن به نظر برسد، ولی در صورت عدم اجرای فونداسیون سوله یا عدم کیفیت ساخت آن، با کمترین فشار جانبی نظیر باد و زلزله بنای احداث شده تخریب خواهد شد.
البته شدت و میزان تخریب به حوادث غیرمترقبه یاد شده و اندازه بنا بستگی دارد. بنابراین در صورت اجرای هر سازه به ویژه سوله، حتماً از اجرای فونداسیون و کیفیت آن مطمئن شوید. این موضوع یکی از اصول بسیار مهم برای مهندسان و معماران به شمار می‌آید و همان گونه که دیده‌اید در تمامی بنا‌ها ابتدا فونداسیون آن انجام می‌شود.
ساختار ترکیبی فونداسیون
برخی بر این عقیده‌اند که فونداسیون سوله و پی‌ریزی ساختمان شبیه یکدیگر هستند. در این زمینه می‌توان گفت که؛ در هر دو این عملیات‌ها، فعالیت‌های مشابهی صورت می‌گیرد. برای طراحی سازه فلزی در ابتدا باید از استانداردهای سازه فولادی به عنوان مرجع برای شروع طراحی و اجرا استفاده نمود.
برای احداث بنا در ابتدا به وسیله میلگرد آرمارتوربندی شده و سپس بتن و دیگر مواد موردنیاز در محل پی‌ریزی، ریخته می‌شود. اما آنچه که موجب افزایش استحکام سوله نسبت به ساختمان می‌شود و یکی از تفاوت‌های این دو سازه به شمار می‌رود، مقاومت بالای سوله است.
زیرا در ساخت سوله از یک شبکه مستحکم و در هم تنیده میلگرد استفاده می‌شود. میلگرد‌ها در فاصله‌های مشخص به صورت ردیف‌های طولی و عرضی در زیر بنا قرار می‌گیرند. توجه داشته باشید که اگر فاصله میلگرد‌ها بیشتر ازحد مجاز باشد، احتمال ریزش بتن و در پی آن تخریب فونداسیون وجود دارد.
ترکیب فولاد و بتن در اجرای فونداسیون سوله
بتن و فولاد مقاومت فشاری بسیار بالایی دارند. از این رو در برابر عوامل درونی و بیرونی نظیر زلزله، وزش باد‌های شدید، سیل و دیگر عوامل محیطی مقاومت و استحکام بالایی از خود نشان می‌دهند. در این راستا برای اجرای فونداسیون سوله ترکیبی از فولاد و بتن مورد استفاده می‌گیرد.
ترکیب فولاد و بتن موجب افزایش استحکام سازه و بروز خواص مکانیکی در آن می‌شود. به همین دلیل سوله‌های احداث شده مقاومت بالایی دارند و در مواجهه با عوامل محیطی و حوادث غیرمترقبه دچار کمترین میزان آسیب می‌شوند.
بعضاً مشاهده شده که سوله‌ها پس از گذشت چندین دهه از زمان ساخت آن‌ها، همچنان با همان کیفیت سابق پابرجا و استوار هستند. لازم به ذکر است که بتن در برابر نیرو‌های کششی ضعف عملکردی دارد و به سرعت دچار شکستگی می‌شود. اما با توجه به اینکه فلز فولاد در برابر کشش و حرکت مقاومت بالایی دارد، در ساخت فونداسیون سوله فولاد و بتن را با یکدیگر ترکیب می‌کنند.
تفاوت فونداسیون سوله با ساختمان
همان طور که در بالا نیز به آن اشاره کردیم، از نظر کلی فونداسیون سوله با ساختمان بسیار شبیه به یکدیگر هستند. اما اگر بخواهیم به صورت جزئی به بررسی این موضوع بپردازیم، فونداسیون سوله و ساختمان تفاوت‌های اندکی نیز با یکدیگر دارند.
اول اینکه ساختمان‌های مسکونی، تجاری و اداری معمولاً از در چندین طبقه ساخته می‌شوند و به همین دلیل نیاز به ساخت یک یا چند طبقه زیرین است. علاوه بر این به منظور ایجاد فضای پارکنیگ در زیر این دسته از بنا‌ها، می‌بایست گودبرداری و حفاری عظیمی صورت بگیرد.
در صورتی برای ساخت سوله نیازی به حفاری نسیت و عملیات فونداسیون سوله به صورت همسطح با زمین انجام می‌گیرد. عمدتاً ارتفاع فونداسیون برای ساخت سوله ۵۰ سانتیمتر است و در مقایسه با فونداسیون ساختمان‌ها خیلی کم است.
دوم اینکه برای اجرای فونداسیون سوله از مقدار زیادی میلگرد و فولاد استفاده می‌شود، در صورتی که مصالح و مواد مورد استفاده برای ساخت فونداسیون ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری کاملاً متفاوت هستند.
علاوه بر این درون سوله‌ها یک کشی خاصی وجود دارد. این آهن کشی تمامی سطوح دیوار‌ها را در برگرفته و در انتها به سقف متصل شده است. هدف از این کار افزایش استحکام و مقاومت سوله‌ها نسبت به سایر بنا‌ها است.
نکات تکمیلی اجرای فونداسیون سوله
در ابتدا و قبل از اجرای فونداسیون می‌بایست آزمایش زمین از لحاظ مقاومت بافت خاک، پی کنی و پی‌سازی صورت گیرد. به عبارتی این سه مرحله از مراحل اصلی و لازم در اجرای فونداسیون سوله به شمار می‌روند:
- در صورتی که ارتفاع سوله احداثی کم است، حتماً از پی‌های منفرد استفاده کنید. زیرا این مدل از پی بسیار مرسوم و مقرون به صرفه است. به همین دلیل موجب کاهش هزینه‌های اجرای فونداسیون می‌شود. البته به یاد داشته باشید که برای سوله‌هایی که ارتفاع و حجم زیادی دارند، نمی‌توان از پی‌های منفرد استفاده کرد.
- در زمان اجرای فونداسیون به صورت منفرد یا نواری، عملیات اجرای زیرساخت‌ها به صورت منقطع و جدا از هم صورت می‌گیرد. برای افزایش استحکام سوله در این حالت حتماً بین بخش‌های منقطع را از طریق شناژ به یکدیگر متصل کنید.
- در آخر می‌بایست فونداسیون به صورت یک مجموعه کامل و واحد در بیاید. تا در هنگام زلزله و دیگر عوامل محیطی مقاومت و پیوستگی بیشتری داشته باشد. اگر به این شکل عمل کرده باشید، تمامی مراحل را به بهترین نحو ممکن انجام داده‌اید.
مراحل اجرای فونداسیون سوله
قبل از اینکه با سراغ مراحل اجرای فونداسیون سوله برویم، می‌بایست با اجزای سازنده آن آشنا شوید. عبارتند از:
- بتن: به عنوان پر کردن فضا‌های خالی و ایجاد پیوستگی بین قسمت‌های مختلف فونداسیون
- فولاد: از این فلز مقاوم برای ایجاد استحکام و افزایش مقاومت و کارایی فونداسیون استفاده می‌شود
- بولت
- ستون
- سقف