مسجد اورتا جامع (Ortajame Mosque) | راهنمای کامل بازدید و تاریخچه
مسجد اورتا جامع (Ortajame Mosque)
مسجد اورتا جامع (Ortajame Mosque)، که بیشتر با نام مسجد اورتاکوی شناخته می شود، یکی از باشکوه ترین مساجد استانبول و نگینی در کنار تنگه بسفر است. این بنا با معماری خیره کننده نئوباروک و موقعیت استثنایی خود، نمادی از پیوند تاریخ و هنر عثمانی با چشم اندازی بی نظیر است. این مسجد به دستور سلطان عبدالمجید اول در اواسط قرن نوزدهم بنا شد و از آن زمان تاکنون، یکی از مشهورترین و پربازدیدترین <جاهای دیدنی استانبول محسوب می شود که هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می کند. موقعیت مکانی بی نظیر آن در کنار آب های آرام بسفر، به همراه طراحی داخلی و خارجی بی مانندش، تجربه ای فراموش نشدنی را برای هر بازدیدکننده ای رقم می زند.
استانبول، شهری که بر دو قاره قرار گرفته و تاریخ و فرهنگ های متعددی را در خود جای داده است، میزبان بناهای تاریخی و مذهبی فراوانی است که هر یک داستانی از گذشته پرشکوه عثمانی را روایت می کنند. در میان این گنجینه های معماری، مسجد اورتاکوی استانبول با جلوه ای خاص و موقعیتی استثنایی، چشم هر بیننده ای را به خود خیره می سازد. این مسجد نه تنها یک مکان عبادی، بلکه یک اثر هنری است که تلفیقی هنرمندانه از سبک های معماری مختلف را به نمایش می گذارد و به همین دلیل، در فهرست برترین <دیدنی های بشیکتاش و استانبول جای دارد.
این مقاله به عنوان یک راهنمای جامع و تخصصی، به بررسی تمامی ابعاد مسجد اورتاکوی (Ortaköy Camii) می پردازد؛ از تاریخچه غنی و معماران برجسته اش گرفته تا جزئیات معماری خیره کننده، آداب و رسوم بازدید، و همچنین معرفی جاذبه ها و تفریحات اطراف این نماد بسفر. هدف اصلی، ارائه اطلاعاتی دقیق و کاربردی است که به درک عمیق تر و تجربه بهتر از این شاهکار معماری کمک کند و برای تمامی علاقه مندان به تاریخ، هنر و گردشگری در استانبول، مفید واقع شود.
مسجد اورتاکوی کجاست؟
مسجد اورتاکوی در بخش اروپایی استانبول، در منطقه <بشیکتاش و در محله ای به همین نام، یعنی اورتاکوی، واقع شده است. موقعیت دقیق این مسجد در میدان اسکله اورتاکوی، درست در کرانه غربی تنگه بسفر است. این مکان نه تنها دسترسی آسانی دارد، بلکه چشم اندازی خیره کننده به آب های بسفر و <پل بسفر استانبول را نیز ارائه می دهد. قرار گرفتن در کنار آب، این مسجد را به یکی از محبوب ترین نقاط برای عکاسی و لذت بردن از مناظر پانورامیک تبدیل کرده است.
موقعیت استراتژیک و دیدنی Ortaköy Camii، آن را به نقطه ای کلیدی در برنامه های گردشگری استانبول تبدیل کرده است. این مسجد به دلیل قرار گرفتن در مجاورت آب های بسفر، از روی کشتی های تفریحی که در تنگه حرکت می کنند نیز به وضوح قابل مشاهده است و از دور، با گنبد و مناره های ظریفش، مانند نگینی درخشان بر پهنه آب می درخشد. اطراف مسجد نیز با فضایی زنده و پویا، پر از کافه ها، رستوران ها و بازارچه های محلی است که جذابیت منطقه را دوچندان می کند.
| عنوان | جزئیات |
|---|---|
| نام رسمی | مسجد بزرگ مجیدیه (Büyük Mecidiye Camii) |
| نام رایج | مسجد اورتاکوی (Ortaköy Camii) |
| آدرس دقیق | استانبول، منطقه بشیکتاش، محله مجیدیه، میدان اسکله اورتاکوی |
| موقعیت | کرانه غربی تنگه بسفر، در نزدیکی پل بسفر |
تاریخچه پرفراز و نشیب نگین بسفر
تاریخچه مسجد اورتاکوی به پیش از بنای کنونی باز می گردد و گواهی بر دگرگونی های تاریخی استانبول است. ریشه های این بنا در قرن هجدهم میلادی، با وجود یک مسجد کوچک تر در همین مکان شکل گرفت. این مسجد اولیه، که در سال ۱۷۲۰ میلادی بنا شده بود، متاسفانه عمر کوتاهی داشت و در پی شورش های حامیان خلیل پاترونا در سال ۱۷۳۱، به کلی ویران شد. این واقعه، یادآور بی ثباتی های سیاسی و اجتماعی آن دوره از امپراتوری عثمانی است.
دستور ساخت و نقش سلطان عبدالمجید اول
پس از گذشت بیش از یک قرن، در اواسط قرن نوزدهم، دوره جدیدی در تاریخ این مکان آغاز شد. سلطان عبدالمجید اول، سی ویکمین پادشاه عثمانی، که به دلیل علاقه اش به هنر و معماری و تمایل به مدرنیزاسیون شناخته می شود، دستور ساخت بنایی جدید و باشکوه را در همین نقطه صادر کرد. او که چهره اصلی تغییر سبک معماری در استانبول به شمار می رفت، به دنبال ساخت سازه هایی بود که چهره ای مدرن از عثمانی را به نمایش بگذارند. ساخت این مسجد که به مسجد بزرگ مجیدیه یا Büyük Mecidiye Camii نیز مشهور است، بین سال های ۱۸۵۴ تا ۱۸۵۶ میلادی به طول انجامید.
سلطان عبدالمجید اول، حامی بزرگ هنر و معماری، با دستور ساخت مسجد اورتاکوی، نه تنها یک مکان عبادی جدید بنا نهاد، بلکه نمادی از تغییر و نوسازی در معماری عثمانی را پایه گذاری کرد.
معماران برجسته: کاراپت و نیکوغایوس بالیان
طراحی و ساخت این بنای عظیم به عهده یکی از مشهورترین خانواده های معمار ارمنی تبار در دربار عثمانی، یعنی خاندان بالیان، گذاشته شد. کاراپت بالیان و پسرش، نیکوغایوس بالیان، که از معماران برجسته آن دوره محسوب می شدند، مسئولیت این پروژه را بر عهده گرفتند. این دو معمار، سابقه درخشانی در طراحی و ساخت بناهای مهمی چون کاخ دولماباغچه داشتند و با مهارت و خلاقیت خود، سبک معماری منحصر به فردی را در استانبول رواج دادند که ترکیبی از عناصر سنتی عثمانی و گرایش های معاصر اروپایی بود. حضور این معماران برجسته، تضمین کننده کیفیت و زیبایی بی نظیر معماری مسجد اورتاکوی بود.
سبک معماری منحصر به فرد: نئوباروک و التقاطی
معماری مسجد اورتاکوی نمایانگر سبک نئوباروک است که برای اولین بار در فرانسه شکل گرفت و به سرعت در اروپا و سپس در امپراتوری عثمانی گسترش یافت. این سبک که در آن حس هنرمند بر تناسب های کلاسیک غالب است، با جنبش، تحرک و تزیینات فراوان مشخص می شود. بالیان ها مسجد را به سبکی التقاطی طراحی کردند؛ یعنی ترکیبی از گرایش های احیاگر معاصر اروپایی مانند نئوکلاسیک، به همراه برخی جزئیات و عناصر کلی طراحی برگرفته از سبک باروک اولیه عثمانی. این ترکیب هوشمندانه، به مسجد جلوه ای منحصربه فرد بخشیده است که آن را از دیگر مساجد استانبول متمایز می کند. تزیینات سنگی کنده کاری شده خاص این مسجد، نمادی از این رویکرد هنری است.
حوادث و مرمت های پی درپی
مانند بسیاری از بناهای تاریخی، مسجد اورتاکوی نیز در طول زمان دستخوش حوادث طبیعی و انسانی متعددی شده است. در سال ۱۸۹۴ میلادی، یک زلزله شدید به این مسجد آسیب رساند و بخش هایی از آن را تخریب کرد. در سال ۱۹۸۴ نیز، آتش سوزی جزئی در مسجد رخ داد که نیاز به مرمت های مجدد را ایجاب کرد. مهم تر از این موارد، گنبد اصلی مسجد که در ابتدا با آجر ساخته شده بود، در طول زمان دچار ترک خوردگی شد و خطر فروریختن آن وجود داشت. به همین دلیل، گنبد با استفاده از بتن به شکلی جدید بازسازی شد تا استحکام آن تضمین شود. آخرین پروژه مرمت جامع و گسترده مسجد، یک فرآیند سه ساله بود که توسط اداره کل بنیادها انجام شد و در سال ۲۰۱۴ میلادی به پایان رسید. این مسجد در ۶ ژوئن ۲۰۱۴ با حضور مقامات رسمی، رسماً بازگشایی شد و جلوه ای تازه و باشکوه یافت.
معماری خیره کننده: آینه ای از هنر و تاریخ
مسجد اورتاکوی نه تنها یک بنای مذهبی، بلکه یک اثر هنری تمام عیار است که هر گوشه و کنار آن، داستانی از ظرافت، ذوق و مهارت هنرمندان عثمانی را روایت می کند. ترکیب بی نظیر سبک نئوباروک با عناصر سنتی اسلامی، به این مسجد هویتی متمایز و چشم نواز بخشیده است.
نمای بیرونی: زیبایی هزارچهره
نمای بیرونی مسجد اورتاکوی شاهکاری از معماری و تزیینات است. برای ساخت این نما از سنگ مرمر سفید اعلا استفاده شده که در ترکیب با موزاییک ها و سنگ های آذرین، جلوه ای بی بدیل به آن بخشیده است. این استفاده هنرمندانه از مصالح، در طول روز و با تغییر نور خورشید، باعث تغییر رنگ نمای مسجد می شود؛ به گونه ای که صبح ها به رنگ سفید درخشان، هنگام غروب آفتاب به صورتی ملایم و در شب با نورپردازی های هنرمندانه، به رنگ زرد طلایی می درخشد. همین ویژگی منحصربه فرد باعث شده تا این بنا به مسجد هزارچهره شهرت یابد و هر لحظه تصویری تازه و شگفت انگیز از خود به نمایش بگذارد.
گنبد اصلی مسجد که با بتن بازسازی شده، با ظرافت خاصی بر فراز ساختمان قرار گرفته است و در کنار آن، دو مناره باریک و بلند با بالکن هایی شبیه به سرستون های کورینتی، نمایی شاهانه به مسجد می بخشند. پنجره های بلند و هلالی شکل که با ظرافت خاصی طراحی شده اند، نور طبیعی روز را به داخل مسجد هدایت می کنند و انعکاسشان در آب های <تنگه بسفر، منظره ای رؤیایی ایجاد می کند. نقوش برجسته سنگی حکاکی شده و جزئیات هنری دقیق در نمای بیرونی، از دیگر ویژگی هایی است که این مسجد را در زمره زیباترین بناهای استانبول قرار می دهد.
فضای داخلی: شکوه سلطنتی و معنویت
پس از عبور از ورودی های جداگانه برای خانم ها و آقایان و بالا رفتن از چند پله، به صحن اصلی مسجد اورتاکوی وارد می شویم. فضای داخلی مسجد نیز به همان اندازه نمای بیرونی، باشکوه و چشم نواز است. این فضا به دو بخش اصلی تقسیم می شود: آپارتمان سلطنتی دو طبقه که آلاچیق مخصوص سلطان بوده و دارای پلان U شکل است، و نمازخانه اصلی با پلانی مربع شکل که با گنبدی زیبا پوشیده شده است.
دکوراسیون داخلی مسجد با استفاده از لوسترهای باشکوه و نقاشی های دیواری ترومپ لویل (نقاشی های خطای دید) با تصاویر پنجره های طاقچه مانند، فضایی سحرآمیز ایجاد کرده است. این نقاشی ها، به همراه عناصر نئورنسانس، برای اولین بار در دوره عبدالمجید وارد معماری عثمانی شدند و جلوه ای تازه به فضای داخلی مسجد بخشیدند. کتیبه های نفیس با نام های خداوند و خلفای راشدین، که بر روی دیوارهای مسجد نقش بسته اند، به احتمال زیاد اثر دست خود سلطان عبدالمجید اول هستند، زیرا او در کنار پادشاهی، خطاطی توانا نیز بود.
محراب و منبر مسجد که از سنگ مرمر و سماق ساخته شده اند، با دقت و ظرافت خاصی تزیین شده اند و به زیبایی کلی فضا می افزایند. پنجره های داخلی نیز نقش مهمی در روشنایی فضا دارند و چشم اندازی دلنشین به تنگه بسفر ارائه می دهند. بالکن های مخصوص سلطان و زنان نیز از دیگر بخش های داخلی هستند که گاهی اوقات برای حفظ حریم خصوصی ممکن است بسته باشند. ترکیب این عناصر، فضایی معنوی و در عین حال سلطنتی را ایجاد کرده که هر بازدیدکننده ای را تحت تاثیر قرار می دهد.
راهنمای عملی بازدید از مسجد اورتاکوی
بازدید از مسجد اورتاکوی، تجربه ای فرهنگی و معنوی است که نیازمند رعایت برخی نکات و آداب خاص است. برنامه ریزی قبلی می تواند به شما کمک کند تا نهایت استفاده را از زمان خود ببرید و از این جاذبه بی نظیر لذت ببرید.
ساعات بازدید و بهترین زمان
مسجد اورتاکوی برای بازدید عموم و گردشگران، به جز در زمان های برگزاری نماز، باز است. معمولاً ساعت بازدید از ۹ صبح تا ۶ عصر است. با این حال، باید توجه داشت که در زمان های اذان و اقامه نماز، درب های مسجد برای بازدیدکنندگان موقتاً بسته می شوند تا نمازگزاران بتوانند با آرامش به عبادت بپردازند. به همین دلیل، توصیه می شود که برنامه بازدید خود را به گونه ای تنظیم کنید که با اوقات شرعی تداخل نداشته باشد.
بهترین زمان برای بازدید از مسجد اورتاکوی، اوایل صبح یا ساعات پایانی بعد از ظهر است. در ساعات اولیه صبح، جمعیت کمتری وجود دارد و می توانید با آرامش بیشتری از معماری و فضای داخلی مسجد لذت ببرید. ساعات پایانی بعد از ظهر، به ویژه نزدیک غروب آفتاب، فرصت بی نظیری برای عکاسی از نمای مسجد در حال تغییر رنگ و همچنین تماشای منظره دلنشین غروب بر فراز بسفر فراهم می کند. بازدید در روزهای جمعه پس از نماز جمعه امکان پذیر است، زیرا این نماز تا اواسط ظهر به طول می انجامد.
| فعالیت | زمان | توضیحات |
|---|---|---|
| ساعات عمومی بازدید | ۹ صبح تا ۶ عصر | به جز در زمان های اقامه نماز |
| محدودیت های بازدید | اوقات اذان و نماز | مسجد برای نمازگزاران در دسترس است |
| بهترین زمان برای عکاسی | صبح زود یا هنگام غروب | تغییر رنگ نما و مناظر زیبای بسفر |
| بازدید در روز جمعه | بعد از نماز جمعه | نماز جمعه تا اواسط ظهر طول می کشد |
آداب و قوانین ورود
رعایت آداب و قوانین، نشانه ای از احترام به فرهنگ و اعتقادات محلی است. هنگام ورود به مسجد اورتاکوی، لازم است نکات زیر را رعایت کنید:
- پوشش مناسب: برای خانم ها، پوشاندن سر، شانه ها و پاها ضروری است. آقایان نیز باید لباس پوشیده داشته باشند که زانوهایشان پوشیده باشد.
- امکان تهیه پوشش: در ورودی مسجد، پوشش های موقتی به رنگ های مختلف برای گردشگرانی که لباس مناسب ندارند، ارائه می شود.
- ورود افراد غیرمسلمان: بازدید برای افراد غیرمسلمان مجاز است، اما رعایت پوشش و احترام به فضای معنوی ضروری است.
- هزینه ورودی: بازدید از مسجد اورتاکوی کاملاً رایگان است.
- کمک های مالی: صندوق های خیریه برای کمک های اختیاری در مسجد تعبیه شده اند که می توانید در صورت تمایل، مبلغی را به عنوان کمک اهدا کنید.
- نکات دیگر: حفظ سکوت، درآوردن کفش ها قبل از ورود به نمازخانه و عدم ایجاد مزاحمت برای نمازگزاران، از دیگر مواردی است که باید به آن ها توجه داشت.
نحوه دسترسی به مسجد اورتاکوی
دسترسی به مسجد اورتاکوی به دلیل قرار گرفتن در یکی از مناطق پرتردد و زیبای استانبول، بسیار آسان است. می توانید از انواع وسایل حمل ونقل عمومی برای رسیدن به این مکان استفاده کنید. همواره توصیه می شود از نقشه های آنلاین برای یافتن بهترین مسیر و زمان استفاده کنید.
- اتوبوس: یکی از بهترین و رایج ترین راه ها، استفاده از اتوبوس است. از میدان <تقسیم می توانید سوار خطوط اتوبوس ۴۰T یا ۴۲T شوید که مستقیماً شما را به محله اورتاکوی می رسانند.
- مترو و اتوبوس/تاکسی: می توانید با مترو به ایستگاه های نزدیک مانند تکسیم یا کاباتاش برسید و سپس از آنجا با اتوبوس، دلموش (مینی بوس های مشترک) یا تاکسی به سمت اورتاکوی ادامه مسیر دهید.
- فری (کشتی): تجربه سفر با فری در تنگه بسفر بسیار دلنشین است. از اسکله های <کادیکوی یا اسکودار در بخش آسیایی، می توانید سوار کشتی هایی شوید که به اسکله اورتاکوی یا بشیکتاش می روند. از اسکله بشیکتاش، مسجد اورتاکوی با کمی پیاده روی یا تاکسی در دسترس است.
- تاکسی و دلموش: تاکسی و دلموش ها به وفور در سطح شهر یافت می شوند و می توانند گزینه ای سریع، اما گران تر برای رسیدن به مقصد باشند.
- پیاده روی: اگر در منطقه بشیکتاش هستید و از پیاده روی لذت می برید، مسیر پیاده روی از بشیکتاش تا اورتاکوی بسیار دلنشین و زیبا است و فرصتی برای تماشای مناظر ساحلی و تجربه فضای زنده این محله ها فراهم می کند.
تفریحات و جاذبه های اطراف مسجد اورتاکوی
محله اورتاکوی، فراتر از مسجد باشکوهش، مقصدی پر جنب و جوش و دلنشین است که مجموعه ای از تفریحات و جاذبه ها را برای هر سلیقه ای ارائه می دهد. بازدید از مسجد اورتاکوی بدون تجربه کردن فضای اطراف آن، کامل نخواهد بود.
بازارچه اورتاکوی
پس از بازدید از مسجد، می توانید در بازارچه پر رونق اورتاکوی قدم بزنید. این بازارچه محلی پر از غرفه های صنایع دستی، زیورآلات دست ساز، سوغاتی های سنتی ترکیه و لباس های محلی است. گشت و گذار در این بازار، فرصت خوبی برای خرید یادگاری و تعامل با مردم محلی فراهم می کند.
لذت بردن از کومپیر و وافل
اورتاکوی به خاطر دو غذای خیابانی معروف خود، یعنی <کومپیر (Kumpir) و وافل، شهرت دارد. کومپیر، یک سیب زمینی تنوری بزرگ است که داخل آن با انواع مواد پر می شود و شما می توانید مواد دلخواه خود را از میان گزینه های متنوعی چون سوسیس، ذرت، زیتون، پنیر، سالاد و سس های مختلف انتخاب کنید. <وافل اورتاکوی نیز با انواع میوه ها، شکلات و سس ها تزیین شده و یک دسر خوشمزه و محبوب است. تجربه این خوراکی های لذیذ در کنار بسفر، از واجبات سفر به اورتاکوی است.
کافه ها و رستوران ها
اطراف مسجد، پر از کافه ها و رستوران های دنج است که بسیاری از آن ها چشم اندازی بی نظیر به <تنگه بسفر دارند. می توانید در یکی از این کافه ها بنشینید، یک چای ترکی گرم یا قهوه ای خوش طعم سفارش دهید و در حالی که به تماشای کشتی های عبوری و پل بسفر مشغولید، از فضای آرامش بخش و دلنشین لذت ببرید.
تجربه قایق سواری در تنگه بسفر
یکی از پرطرفدارترین فعالیت ها در استانبول، قایق سواری در تنگه بسفر است. از اسکله اورتاکوی می توانید سوار قایق هایی شوید که شما را در یک گشت و گذار دلنشین بر روی آب های بسفر می برند و به شما امکان می دهند مناظر زیبای ساحلی و بناهای تاریخی از جمله مسجد اورتاکوی را از زاویه ای متفاوت تماشا کنید.
عکاسی: بهشت عکاسان
با مناظر بی نظیر مسجد اورتاکوی در کنار آب، پل بسفر و ساختمان های تاریخی اطراف، این مکان به درستی به بهشت عکاسان شهرت یافته است. نورپردازی مسجد در شب، تغییر رنگ نمای آن در غروب، و انعکاس زیبایش در آب، فرصت های بی شماری برای ثبت عکس های فراموش نشدنی فراهم می کند.
محله اورتاکوی با ترکیب مسجد باشکوه، غذاهای خیابانی لذیذ، کافه های دنج و چشم اندازهای رویایی بسفر، تجربه ای جامع و چندوجهی از فرهنگ و زیبایی استانبول را به ارمغان می آورد.
غذا دادن به مرغ های دریایی
در کنار اسکله اورتاکوی، مرغ های دریایی بسیاری در انتظار گردشگران هستند. می توانید با خرید نان یا بیسکویت، به آن ها غذا دهید و از پرواز و شیرجه های زیبای آن ها لذت ببرید. این فعالیت ساده، یکی از لحظات خاطره انگیز و آرامش بخش سفر شما خواهد بود.
پیاده روی و کشف محله های نزدیک
پیاده روی در طول اسکله اورتاکوی و در کوچه های سنگفرش شده محله، شما را با فضای زندگی مردم محلی، مغازه های کوچک و معماری سنتی آشنا می کند. همچنین می توانید از محله های نزدیک مانند <ببک (Bebek) و <آرناووتکوی (Arnavutköy) که به خاطر رستوران های لوکس، بوتیک های شیک و فضاهای زیبا معروف هستند، بازدید کنید.
نتیجه گیری
مسجد اورتا جامع (Ortajame Mosque)، که بیشتر با نام مسجد اورتاکوی شناخته می شود، بی شک یکی از درخشان ترین نمادهای استانبول و تجسمی از تلفیق هنر، تاریخ و فرهنگ در قلب این شهر تاریخی است. این بنای باشکوه، با <معماری نئوباروک منحصربه فرد خود که حاصل ذوق و هنر معماران برجسته بالیان و حمایت سلطان عبدالمجید اول است، داستانی از تحولات و زیبایی های امپراتوری عثمانی را روایت می کند. موقعیت مکانی استثنایی آن در کنار <تنگه بسفر، نه تنها چشم اندازهای بی نظیری را ارائه می دهد، بلکه آن را به یکی از محبوب ترین <جاهای دیدنی استانبول برای گردشگران و عکاسان تبدیل کرده است.
از تماشای نمای خیره کننده مسجد که در طول روز رنگ عوض می کند و به مسجد هزارچهره شهرت یافته، تا غرق شدن در شکوه تزیینات داخلی و خطاطی های نفیس، هر گوشه از Ortaköy Camii دعوت کننده به تأمل و تحسین است. اطراف این مسجد نیز با بازارچه های محلی پرجنب وجوش، کافه های دنج، و لذت چشیدن <کومپیر و <وافل اورتاکوی، تجربه ای کامل و به یادماندنی از استانبول را ارائه می دهد.
بازدید از مسجد اورتاکوی فراتر از یک گشت و گذار ساده است؛ این یک سفر به گذشته، درک عمق هنر و معماری عثمانی، و تجربه همزیستی فرهنگ ها در یکی از زیباترین شهرهای جهان است. این مسجد، با حفظ اعتبار تاریخی و علمی خود، همچنان برای عموم مردم قابل فهم و جذاب باقی مانده و به عنوان یکی از مهم ترین <جاذبه های گردشگری در استانبول، هر بازدیدکننده ای را شیفته خود می سازد.