مسجد جامع بروجرد

3 ساعت پیش

خواندن این مطلب 7 دقیقه زمان میبرد

مسجد جامع بروجرد نگینی درخشان در میان آثار تاریخی ایران گواهی است بر تمدن و فرهنگ غنی این سرزمین. این مسجد که در قلب شهر بروجرد خودنمایی می کند نه تنها یک مکان عبادی بلکه موزه ای زنده از هنر و معماری دوره های مختلف تاریخی است. معماری منحصربه فرد این بنا که تلفیقی از سبک های باستانی و اسلامی است هر بیننده ای را به تحسین وا می دارد.

این بنای ارزشمند که قدمت آن به قرون اولیه اسلام بازمی گردد در طول تاریخ شاهد فراز و نشیب های بسیاری بوده و هر بار با بازسازی ها و مرمت های انجام شده جانی دوباره گرفته است. مسجد جامع بروجرد با گنبد فیروزه ای مناره های سر به فلک کشیده و شبستان های وسیع خود همواره محلی برای گردهمایی مردم و انجام فرایض دینی بوده است. در این محتوا قصد داریم تا به بررسی زوایای مختلف این اثر تاریخی بپردازیم.

مسجد جامع بروجرد

آشنایی با مسجد جامع بروجرد

مسجد جامع بروجرد با نام محلی «مچد جمه» یکی از قدیمی ترین و مهم ترین مساجد تاریخی ایران است که در شهر بروجرد واقع شده است. این مسجد با قدمتی بالغ بر ۱۲۰۰ سال نه تنها یک مکان عبادی بلکه یک اثر هنری و تاریخی ارزشمند به شمار می رود. معماری منحصربه فرد تزئینات چشم نواز و کتیبه های تاریخی این مسجد را به یکی از جاذبه های گردشگری مهم استان لرستان تبدیل کرده است. مسجد جامع بروجرد در طول تاریخ بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته و هر بار با حفظ اصالت خود به حیات خود ادامه داده است. این مسجد نمونه ای بارز از معماری اسلامی در ایران است و نقش مهمی در تاریخ و فرهنگ شهر بروجرد داشته است.

مسجد جامع بروجرد کجاست

مسجد جامع بروجرد در مرکز بافت تاریخی این شهر در محله دودانگه خیابان جعفری واقع شده است. این موقعیت مکانی دسترسی به مسجد را برای گردشگران و بازدیدکنندگان آسان کرده است. مسجد در میان کوچه های قدیمی و خانه های سنتی قرار گرفته و فضایی دلنشین و آرامش بخش را ایجاد کرده است. نزدیکی مسجد به بازار سنتی بروجرد این امکان را فراهم می کند تا بازدیدکنندگان پس از زیارت و بازدید از مسجد از بازار نیز دیدن کرده و سوغاتی های خود را تهیه کنند. موقعیت مکانی مسجد جامع بروجرد آن را به یکی از نقاط کانونی شهر تبدیل کرده و همواره مورد توجه مردم و گردشگران بوده است.

تاریخچه مسجد جامع بروجرد

تاریخچه مسجد جامع بروجرد به قرون اولیه اسلام بازمی گردد. برخی از مورخان معتقدند که این مسجد در قرن دوم یا سوم هجری قمری بر روی بقایای یک آتشکده ساسانی ساخته شده است. در طول تاریخ مسجد جامع بروجرد بارها مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است. کتیبه های موجود در مسجد نشان می دهند که این بنا در دوره های سلجوقی صفوی و قاجار مورد توجه بوده و بخش هایی به آن اضافه شده است. در دوره سلجوقی مسجد به اوج شکوه و عظمت خود رسید و به یکی از مهم ترین مراکز مذهبی و فرهنگی منطقه تبدیل شد. در دوره صفوی نیز مسجد مورد بازسازی قرار گرفت و تزئینات جدیدی به آن اضافه شد. در دوره قاجار ایوان و مناره های مسجد ساخته شد و به شکل امروزی درآمد. این مسجد در طول جنگ ایران و عراق آسیب دید اما مرمت شد.

معماری مسجد جامع بروجرد

معماری مسجد جامع بروجرد تلفیقی از سبک های باستانی و اسلامی است. این مسجد دارای یک صحن مرکزی ایوان گنبدخانه و شبستان های اطراف آن است. گنبدخانه قدیمی ترین بخش مسجد است و به سبک معماری ساسانی ساخته شده است. ایوان مسجد با دو مناره بلند و تزئینات کاشی کاری جلوه ای خاص به بنا بخشیده است. شبستان های مسجد فضایی وسیع و آرامش بخش را برای عبادت فراهم می کنند. تزئینات مسجد شامل کتیبه های قرآنی نقوش هندسی و گل و بوته است که با ظرافت و دقت خاصی انجام شده اند. مصالح به کار رفته در ساخت مسجد شامل آجر سنگ گچ و کاشی است که با هماهنگی و تناسب خاصی در کنار هم قرار گرفته اند. معماری مسجد جامع بروجرد نمونه ای بارز از هنر و معماری ایرانی است و نشان دهنده ذوق و سلیقه هنرمندان ایرانی در طول تاریخ است.

بخش های مسجد جامع بروجرد

مسجد جامع بروجرد از بخش های مختلفی تشکیل شده است که هر کدام دارای ویژگی ها و کارکردهای خاص خود هستند. این بخش ها عبارتند از گنبدخانه شبستان شمالی ایوان جنوبی وضوخانه و منبر مسجد که در ادامه به بررسی هر یک از این بخش ها می پردازیم:

گنبدخونه

گنبدخانه قلب تپنده مسجد جامع بروجرد است. این بخش قدیمی ترین قسمت مسجد است و به سبک معماری ساسانی ساخته شده است. گنبدخانه فضایی مربع شکل است که با یک گنبد بزرگ پوشیده شده است. در داخل گنبدخانه محراب مسجد قرار دارد که با تزئینات گچ بری و کاشی کاری جلوه ای خاص به این بخش بخشیده است. نورپردازی گنبدخانه فضایی روحانی و معنوی را ایجاد می کند. گنبدخانه محل اصلی برگزاری نماز جماعت و مراسم مذهبی است.

شبستان شمالی

شبستان شمالی در ضلع شمالی مسجد قرار دارد و فضایی وسیع و خنک را برای عبادت فراهم می کند. این شبستان در دوره قاجار ساخته شده است و به سبک معماری این دوره طراحی شده است. شبستان شمالی دارای ستون های متعدد و طاق های زیبا است که فضایی دلنشین و آرامش بخش را ایجاد می کند. در فصل تابستان شبستان شمالی به دلیل خنکی هوا مورد استقبال نمازگزاران قرار می گیرد.

ایوان جنوبی

ایوان جنوبی یکی از زیباترین بخش های مسجد جامع بروجرد است. این ایوان در ضلع جنوبی مسجد قرار دارد و با دو مناره بلند و تزئینات کاشی کاری جلوه ای خاص به بنا بخشیده است. ایوان جنوبی محل برگزاری مراسم عزاداری و سخنرانی های مذهبی است. کتیبه های قرآنی و نقوش هندسی تزئینات ایوان جنوبی را تشکیل می دهند. ایوان جنوبی نمادی از هنر و معماری ایرانی است و همواره مورد توجه گردشگران و بازدیدکنندگان قرار می گیرد.

وضو خونه

وضوخانه مسجد جامع بروجرد در ضلع غربی مسجد قرار دارد و فضایی تمیز و بهداشتی را برای وضو گرفتن نمازگزاران فراهم می کند. این وضوخانه دارای امکانات رفاهی مناسب است و همواره مورد توجه نمازگزاران قرار می گیرد. در کنار وضوخانه غریب خانه قرار دارد که در گذشته محل استراحت مسافران و افراد بی سرپناه بوده است.

منبر مسجد

منبر مسجد جامع بروجرد یکی از آثار هنری ارزشمند این مسجد است. این منبر از جنس چوب ساخته شده است و دارای نه پله است. تزئینات منبر شامل نقوش هندسی و گل و بوته است که با ظرافت و دقت خاصی انجام شده اند. منبر مسجد محل سخنرانی امام جماعت و خطیب مسجد است. این منبر نمادی از هنر و صنعت چوب کاری ایرانی است و همواره مورد توجه بازدیدکنندگان قرار می گیرد.

اشیاء پیدا شده در مسجد جامع بروجرد

در طول سال ها در جریان مرمت و بازسازی مسجد جامع بروجرد اشیاء و آثار تاریخی متعددی کشف شده است. این اشیاء شامل سکه های قدیمی سفالینه ها کتیبه های سنگی و اشیاء فلزی است. سکه های قدیمی اطلاعات ارزشمندی درباره تاریخ و اقتصاد منطقه در دوره های مختلف ارائه می دهند. سفالینه ها نشان دهنده هنر و صنعت سفالگری در گذشته هستند. کتیبه های سنگی حاوی اطلاعاتی درباره تاریخ ساخت و بازسازی مسجد هستند. اشیاء فلزی شامل ابزارآلات و وسایل مورد استفاده در گذشته هستند. این اشیاء در موزه های مختلف نگهداری می شوند و به عنوان بخشی از تاریخ و فرهنگ شهر بروجرد به نمایش گذاشته می شوند.

نگارخانه

در سال های اخیر بخشی از مسجد جامع بروجرد به نگارخانه تبدیل شده است. در این نگارخانه آثار هنری مختلفی از هنرمندان بروجردی به نمایش گذاشته می شود. این آثار شامل نقاشی خطاطی عکاسی و مجسمه سازی است. نگارخانه مسجد جامع بروجرد فرصتی را برای هنرمندان بروجردی فراهم می کند تا آثار خود را به نمایش بگذارند و با مردم ارتباط برقرار کنند. این نگارخانه به عنوان یک مرکز فرهنگی و هنری نقش مهمی در توسعه هنر و فرهنگ شهر بروجرد ایفا می کند.

وضعیت فعلی مسجد جامع بروجرد

مسجد جامع بروجرد در حال حاضر به عنوان یک مکان عبادی و یک اثر تاریخی و گردشگری مورد استفاده قرار می گیرد. این مسجد هر روزه پذیرای نمازگزاران و بازدیدکنندگان بسیاری است. در سال های اخیر مرمت ها و بازسازی های متعددی در مسجد انجام شده است تا از تخریب بیشتر آن جلوگیری شود. با این حال هنوز هم بخش هایی از مسجد نیاز به مرمت و بازسازی دارد. مسئولان میراث فرهنگی و گردشگری تلاش می کنند تا با تخصیص بودجه مناسب از این اثر تاریخی ارزشمند محافظت کنند و آن را به نسل های آینده منتقل کنند.

نکات بازدید از مسجد جامع بروجرد

برای بازدید از مسجد جامع بروجرد بهتر است در ساعات غیرنماز مراجعه کنید تا مزاحمتی برای نمازگزاران ایجاد نشود. هنگام ورود به مسجد رعایت پوشش مناسب الزامی است. از لمس کردن آثار تاریخی و تزئینات مسجد خودداری کنید. از انداختن زباله در محوطه مسجد خودداری کنید. در صورت تمایل می توانید از راهنمایان محلی برای کسب اطلاعات بیشتر درباره تاریخ و معماری مسجد استفاده کنید. عکاسی در داخل مسجد با رعایت احترام به مکان و افراد مجاز است. بازدید از مسجد جامع بروجرد فرصتی مناسب برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ این شهر است.