مشخصات شرکت هواپیمایی ماهان

شرکت هواپیمایی ماهان، به عنوان بزرگترین شرکت هواپیمایی خصوصی ایرانی، نقش محوری در صنعت هوانوردی کشور ایفا می کند. این شرکت که در سال 1371 در کرمان تأسیس شد و نام خود را از شهر تاریخی ماهان گرفته است، با ناوگانی گسترده و شبکه ای وسیع از پروازهای داخلی و بین المللی، به یکی از بازیگران اصلی این حوزه تبدیل شده است. ماهان ایر، با وجود مواجهه با چالش های بین المللی و تحریم های متعدد، توانسته است جایگاه خود را حفظ کرده و به ارائه خدمات هوایی ادامه دهد و در بخش های مختلفی همچون جابجایی مسافر و ارائه خدمات تخصصی فنی، حضوری فعال دارد.

ماهان ایر با آغاز به کار خود، در کنار ایرلاین های دولتی، فصل جدیدی را در رقابت و توسعه خدمات هوایی ایران گشود. این شرکت با تمرکز بر توسعه ناوگان، افزایش مقاصد پروازی و ارتقاء کیفیت خدمات، به سرعت توانست سهم قابل توجهی از بازار حمل ونقل هوایی ایران را به خود اختصاص دهد. در طول سالیان متمادی، ماهان ایر نه تنها در جابجایی مسافران داخلی پیشتاز بوده، بلکه با گسترش شبکه پروازی خود به مقاصد بین المللی در اروپا، آسیا و خاورمیانه، نام خود را در عرصه جهانی نیز مطرح کرده است.

تاریخچه و مراحل توسعه هواپیمایی ماهان

داستان شکل گیری هواپیمایی ماهان از سال ۱۳۷۱ در شهر کرمان آغاز شد. این شرکت که ثمره دیدگاه ها و تلاش های جمعی بود، با هدف توسعه زیرساخت های حمل ونقل هوایی کشور و به ویژه منطقه جنوب شرق ایران، پایه گذاری شد. از همان ابتدا، بنیان گذاران ماهان ایر در نظر داشتند تا شرکتی با استانداردهای بین المللی و توان رقابتی بالا راه اندازی کنند که بتواند نیازهای روزافزون سفر هوایی را پوشش دهد.

سال های آغازین (1371 – 1379)

در سال ۱۳۷۱، ماهان ایر رسماً فعالیت خود را آغاز کرد. حسین مرعشی، یکی از اعضای هیئت مؤسس مؤسسه خیریه مولی الموحدین (سهام دار عمده ماهان ایر)، در خصوص نحوه راه اندازی این شرکت، روایت جالبی را مطرح کرده است. وی در دوران استانداری کرمان، با کمبود امکانات هوایی در منطقه مواجه بود. در پی تماسی از دبی با فردی به نام ابراهیم کامل (یک کارآفرین مصری دارای چهار هواپیما)، ایده تأسیس یک شرکت هواپیمایی در کرمان مطرح شد. مذاکرات اولیه به سرعت انجام گرفت و توافق شد که یک شرکت مشترک با سهم پنجاه پنجاه تشکیل شود. ابراهیم کامل متعهد شد سهم مالی ایران را تأمین کرده و سپس از درآمدهای شرکت آن را بازپس گیرد. این مذاکرات کوتاه اما سرنوشت ساز، سنگ بنای ماهان ایر را نهاد.

نقطه عطف دیگر در این مسیر، استفاده از بدهی های دولت مصر به ایران بود. ابراهیم کامل پیشنهاد داد که این هواپیماها به جای بخشی از طلب ایران از مصر به کشور واگذار شوند. این پیشنهاد با پیگیری های حسین مرعشی و تأیید وزارت اقتصاد و سپس آقای هاشمی رفسنجانی (رئیس جمهور وقت) به ثمر نشست و مؤسسه خیریه مولی الموحدین نیز مابه ازای ریالی را به دولت پرداخت کرد. این رویکرد خلاقانه، تأمین اولیه ناوگان ماهان را در شرایط سخت آن زمان ممکن ساخت.

فعالیت های عملیاتی ماهان در سال ۱۳۷۲ با برقراری اولین پرواز داخلی از کرمان به تهران آغاز شد. این گام اولیه، نقطه شروع پروازهای منظم این شرکت بود. پس از آن، در اواخر همان سال، ماهان با پرواز تهران به دبی، وارد عرصه پروازهای بین المللی شد. این توسعه سریع، نشان از عزم شرکت برای تبدیل شدن به یک بازیگر مهم منطقه ای داشت.

در سال ۱۳۷۸، با ورود اولین هواپیمای ایرباس A300 به ناوگان ماهان، قابلیت های این شرکت به میزان قابل توجهی افزایش یافت. این اتفاق، امکان ارائه خدمات بهتر و پوشش مسیرهای طولانی تر را فراهم آورد. یک سال بعد، در سال ۱۳۷۹، ماهان ایر با عضویت در انجمن بین المللی حمل ونقل هوایی (یاتا)، رسماً به جمع ایرلاین های معتبر جهانی پیوست و استانداردهای عملیاتی خود را با معیارهای بین المللی هم سو ساخت.

دوران گسترش ناوگان و مقاصد (1380 – 1389)

دهه ۱۳۸۰ برای هواپیمایی ماهان، دوران گسترش چشمگیر ناوگان و شبکه پروازی بود. در سال ۱۳۸۰، ورود هواپیماهای پیشرفته ایرباس A310 به ناوگان، ظرفیت ماهان را برای انجام پروازهای دوربرد به مقاصد خاور دور به شدت تقویت کرد. این هواپیماها، امکان ارائه خدمات بهتر در مسیرهای طولانی را فراهم آوردند.

با تقویت ناوگان، ماهان به سراغ توسعه مقاصد پروازی خود رفت. در سال ۱۳۸۱، شهرهای دوسلدورف در آلمان، کلمبو در سری لانکا و دهلی در هند به شبکه پروازی این شرکت اضافه شدند. این گسترش، ماهان را در مسیر تبدیل شدن به یک ایرلاین بین المللی قرار داد. در سال ۱۳۸۳، بیرمنگام در انگلستان، به عنوان دومین مقصد اروپایی، به لیست پروازهای ماهان افزوده شد و جایگاه این شرکت را در اروپا مستحکم تر کرد.

یکی از مهم ترین اقدامات در راستای مدرن سازی ناوگان، در سال ۱۳۸۴ رخ داد؛ با ورود ۴ فروند ایرباس A320، ماهان ایر به تنها شرکت هواپیمایی دارنده ناوگان مدرن در ایران تبدیل شد و کیفیت خدمات خود را بیش از پیش ارتقا داد. این هواپیماهای نسل جدید، بهره وری عملیاتی شرکت را نیز افزایش دادند.

در سال ۱۳۸۵، پروازهای ماهان به مقاصد منچستر و لاهور در پاکستان آغاز شد. این توسعه، نشان از برنامه ریزی ماهان برای پوشش هرچه بیشتر مناطق مهم تجاری و گردشگری داشت. در سال ۱۳۸۶، با افزایش فرکانس پروازهای دبی به دو بار در روز و بانکوک به صورت روزانه، تقاضای بالای مسافران در این مسیرها پاسخ داده شد. همچنین، ورود ۳ فروند هواپیمای مدرن بوئینگ ۷۴۷-۴۰۰، ظرفیت مسافربری ماهان را در مسیرهای پرتردد به طور چشمگیری افزایش داد. پایان این دهه، با افتتاح پرواز مستقیم از تهران به آلماتی در قزاقستان در سال ۱۳۸۹ همراه بود که افق های جدیدی را برای ماهان در آسیای میانه گشود.

توسعه در دوران چالش ها و تحریم ها (1390 تاکنون)

با آغاز دهه ۱۳۹۰ و تشدید تحریم ها علیه ایران، هواپیمایی ماهان وارد دوره ای پر از چالش شد. با این حال، شرکت با اتخاذ راهبردهای خاص، به توسعه خود ادامه داد. از سال ۱۳۹۰ به تدریج هواپیماهای پهن پیکر ایرباس A340 به ناوگان اضافه شدند که ماهان را قادر ساخت تا ظرفیت جدیدی در مسیرهای دوربرد ایجاد کرده و به توسعه مقاصد بین المللی خود ادامه دهد. این هواپیماها، نقش حیاتی در حفظ و گسترش شبکه پروازی در دوران محدودیت ها ایفا کردند.

در سال ۱۳۹۰، پروازهای مستقیم بین تهران و شانگهای و همچنین اصفهان به استانبول آغاز شد که نشان دهنده تمرکز ماهان بر گسترش حضور در بازارهای آسیایی و منطقه ای بود. سال ۱۳۹۱، ناوگان ماهان به ۴۵ هواپیما افزایش یافت و همزمان پروازها به اربیل در کردستان عراق و آنکارا در ترکیه نیز راه اندازی شد. این اقدامات، به تقویت موقعیت ماهان در منطقه کمک کرد.

در سال ۱۳۹۲، پروازهای ماهان به کویت از طریق تهران و شیراز آغاز شد و پروازهای تهران-گوانگ ژو نیز به سه پرواز در هفته افزایش یافت که نشان دهنده اهمیت روزافزون بازارهای چین برای این ایرلاین بود. رشد و توسعه ماهان در این دوره به حدی بود که در سال ۱۳۹۴، بیش از ۵.۴ میلیون مسافر توسط این شرکت جابجا شدند که نزدیک به ۲.۴ میلیون نفر از آن ها در مسیرهای بین المللی پرواز داشتند.

سال ۱۳۹۵ با راه اندازی پروازهای جدید به کیف، کپنهاگ، پاریس و مسکو، دوران جدیدی از توسعه مسیرهای اروپایی را برای ماهان رقم زد. همچنین، در همین سال، سیستم کارت پرواز اینترنتی از طریق وبسایت شرکت آغاز به کار کرد که گامی مهم در جهت ارتقاء خدمات مشتری و تسهیل فرآیند سفر بود. در سال های اخیر، ماهان ایر حتی خدمات تعمیر و نگهداری تخصصی هواپیما را به سایر ایرلاین ها نیز ارائه داده است؛ به عنوان مثال، در آوریل ۲۰۲۳، یک فروند هواپیمای پهن پیکر ایرباس A330-300 شرکت آئروفلوت روسیه برای خدمات فنی به ایران فرستاده شد و توسط تکنسین های ماهان ایر مورد بررسی قرار گرفت که نشان دهنده سطح تخصص و قابلیت های فنی این شرکت است.

ماهان ایر با وجود چالش های تحریم، توانسته است با توسعه ناوگان و ارائه خدمات تعمیر و نگهداری پیشرفته به ایرلاین های خارجی، موقعیت خود را در صنعت هوانوردی منطقه تثبیت کند.

مالکیت و ساختار سهام داری ماهان ایر

درک ساختار مالکیت هر شرکتی، کلید شناخت سیاست ها و راهبردهای آن است. در مورد هواپیمایی ماهان نیز، این موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است. سهام دار عمده این شرکت، «سهامی مولی الموحدین» است. این مؤسسه خیریه که در کرمان به ثبت رسیده، از دیرباز نقش مهمی در تأمین مالی و مدیریت کلان ماهان ایر داشته است. ارتباط این نهاد با برخی سازمان ها و نهادهای خاص، همواره موضوع بحث و تحلیل بوده و تأثیر آن بر تصمیم گیری ها و سیاست های شرکت ماهان قابل توجه است.

ساختار مالکیت، به ویژه در دوران تحریم ها، بر توانایی ماهان در جذب سرمایه، توسعه ناوگان و حتی انجام عملیات پروازی تأثیرگذار بوده است. این ساختار، نه تنها مسیرهای تأمین مالی را مشخص می کند، بلکه بر تصمیمات استراتژیک شرکت در زمینه توسعه مقاصد پروازی، انتخاب نوع هواپیما و حتی نحوه مواجهه با فشارهای بین المللی نیز اثر می گذارد. شفافیت در این زمینه، برای تحلیلگران صنعت و همچنین مشتریان، از اهمیت بالایی برخوردار است.

ناوگان هواپیمایی ماهان

یکی از مهمترین مشخصات شرکت هواپیمایی ماهان، ناوگان هوایی آن است. ناوگان ماهان ایر، به عنوان بزرگترین ایرلاین خصوصی ایران، از تنوع قابل توجهی از هواپیماهای مسافربری تشکیل شده است. این تنوع، به ماهان امکان می دهد تا پروازهای داخلی کوتاه برد و پروازهای بین المللی دوربرد را با کیفیت و ایمنی مناسب انجام دهد. با وجود محدودیت ها و تحریم های بین المللی، ماهان همواره تلاش کرده است تا ناوگان خود را به روز نگه دارد و از هواپیماهایی با ظرفیت ها و قابلیت های متنوع بهره برداری کند.

ناوگان کنونی

ناوگان فعال ماهان ایر شامل ترکیبی از هواپیماهای ایرباس و بوئینگ است. ایرباس A300، A310، A320 و A340 از جمله مدل های ایرباس هستند که در این شرکت مورد استفاده قرار می گیرند. در میان این ها، ایرباس A340 نقش ویژه ای در پروازهای دوربرد بین المللی ماهان ایفا می کند. ماهان ایر در حال حاضر، پس از لوفت هانزا، دومین شرکت هواپیمایی در جهان است که به طور گسترده از ایرباس A340 استفاده می کند و این امر نشان دهنده اعتماد این شرکت به قابلیت های این هواپیمای پهن پیکر است. همچنین، بوئینگ 747 نیز بخش دیگری از ناوگان ماهان را تشکیل می دهد که در مسیرهای پرتردد و با ظرفیت بالا به کار گرفته می شود.

تعداد دقیق و فعال هر مدل هواپیما ممکن است به دلیل شرایط تحریم و چالش های نگهداری متغیر باشد، اما ماهان همواره تلاش کرده است تا با حفظ استانداردهای ایمنی، حداکثر ظرفیت عملیاتی ناوگان خود را حفظ کند. این هواپیماهای پهن پیکر، ستون فقرات شبکه پروازی بین المللی ماهان را تشکیل می دهند و به این شرکت امکان می دهند تا به مقاصد دورتری در اروپا و آسیا پرواز کند.

در ادامه، مشخصات فنی یکی از هواپیماهای شاخص ناوگان ماهان ایر، یعنی بوئینگ 747-300، آورده شده است:

مشخصه	مقدار
تعداد	۲ فروند
حداکثر وزن برخاست	۳۶۲,۸۷۳ کیلوگرم
طول بال	۵۹/۶ متر
طول	۷۰/۶ متر
ارتفاع	۱۹/۳ متر
حداکثر برد	۹,۸۰۰ کیلومتر
ظرفیت مسافر	۴۴۲ نفر

ناوگان پیشین

همانند بسیاری از شرکت های هواپیمایی در طول زمان، ماهان ایر نیز از انواع مختلفی از هواپیماها در ناوگان خود استفاده کرده و برخی از آن ها را به دلایل مختلف از جمله بازنشستگی، فروش یا جایگزینی، از خدمت خارج کرده است. در سال های آغازین، ماهان ایر از هواپیماهایی مانند توپولوف ۱۵۴ و ایلوشین ۷۶ باری استفاده می کرد که در حال حاضر دیگر در ناوگان فعال این شرکت دیده نمی شوند. همچنین، برخی از مدل های ایرباس مانند ایرباس A300-600R نیز در گذشته در خدمت ماهان بودند که تعدادی از آن ها به شرکت هواپیمایی ایران ایرتور فروخته شده اند. این تغییرات ناوگان، بخشی طبیعی از فرآیند بهینه سازی و مدرن سازی یک شرکت هواپیمایی است.

مقاصد پروازی هواپیمایی ماهان

شبکه پروازی گسترده، از دیگر مشخصات شرکت هواپیمایی ماهان است که آن را به یکی از مهمترین ایرلاین های ایران تبدیل کرده است. ماهان ایر هم در پروازهای داخلی و هم در پروازهای بین المللی، دارای پوشش وسیعی است که به آن امکان می دهد تا نیازهای متنوع مسافران را برآورده سازد. این شرکت با تمرکز بر مقاصد کلیدی، توانسته است جایگاه خود را در بازارهای مختلف تثبیت کند.

شبکه پروازهای داخلی

ماهان ایر با پوشش هوایی گسترده ای در داخل کشور، تقریباً تمام استان ها و شهرهای مهم را به یکدیگر متصل می کند. این شرکت به حدود ۳۲ شهر داخلی پرواز دارد که از این حیث یکی از بزرگترین شبکه های پروازی داخلی را در اختیار دارد. شهرهای پرتردد و مهمی مانند تهران، مشهد، شیراز، اصفهان، کیش، بندرعباس، کرمان، اهواز، بیرجند، زابل، ساری، سیرجان، کرمانشاه، قشم، سنندج و تبریز از جمله مقاصد اصلی پروازهای داخلی ماهان هستند. این شبکه گسترده داخلی، نقش مهمی در تسهیل سفرها و توسعه گردشگری داخلی ایفا می کند.

شبکه پروازهای بین المللی

در حوزه بین المللی نیز، ماهان ایر به حدود ۲۴ مقصد در اروپا، خاور دور، خاورمیانه و آسیای میانه پرواز دارد. این گستردگی، ماهان را به یک ایرلاین با حضور قوی در مناطق مختلف جهان تبدیل کرده است. از جمله شهرهای مهم بین المللی که ماهان به آن ها پرواز می کند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اروپا: دوسلدورف، مونیخ، میلان، مسکو، پاریس، کپنهاگ، آتن، ایروان
• خاورمیانه: استانبول، آنکارا، دبی، بغداد، نجف، بیروت، دمام، اربیل، کویت
• خاور دور و آسیای میانه: شانگهای، پکن، بانکوک، کوالالامپور، دهلی، آلماتی

این شبکه پروازی بین المللی، نه تنها امکان سفر را برای ایرانیان فراهم می کند، بلکه نقش مهمی در اتصال ایران به مراکز اقتصادی و فرهنگی جهان ایفا می کند، هرچند که در سال های اخیر با چالش هایی در برخی مسیرهای اروپایی مواجه بوده است.

کلاس های پروازی و خدمات داخل پرواز ماهان

هواپیمایی ماهان با ارائه کلاس های پروازی متنوع، تلاش می کند تا پاسخگوی نیازها و ترجیحات متفاوت مسافران باشد. این کلاس ها شامل اکونومی (اقتصادی) و بیزینس (تجاری) هستند که هر یک امکانات و خدماتی متناسب با خود را ارائه می دهند. تفاوت های جزئی در خدمات، بسته به نوع پرواز (داخلی یا خارجی) و مدل هواپیما وجود دارد.

کلاس اکونومی (اقتصادی)

کلاس اکونومی ماهان ایر، با وجود اقتصادی بودن، تلاش می کند تا تجربه ای راحت و دلنشین را برای مسافران فراهم آورد. یکی از ویژگی های برجسته کلاس اکونومی ماهان، فضای بیشتر صندلی در مقایسه با برخی دیگر از ایرلاین ها است که به مسافران امکان می دهد سفر راحت تری داشته باشند. پذیرایی در پروازهای اکونومی شامل وعده های غذایی (بر اساس زمان و مدت پرواز) و نوشیدنی است و کیفیت آن همواره مورد توجه شرکت بوده است. این کلاس پروازی، انتخاب ایده آلی برای سفرهای با بودجه محدود است که همچنان به دنبال راحتی و خدمات مناسب هستند.

کلاس بیزینس (تجاری)

کلاس بیزینس ماهان ایر، با هدف ارائه تجربه ای لوکس تر و راحت تر، خدمات ویژه ای را در پروازهای داخلی و خارجی ارائه می دهد. صندلی های این کلاس پروازی راحت تر بوده و فضای بیشتری را در اختیار مسافران قرار می دهند. پذیرایی در کلاس بیزینس بسیار لوکس تر و با منوی متنوع تری انجام می شود که شامل انواع غذاها و نوشیدنی های گرم و سرد است. در پروازهای خارجی، سیستم سرگرمی شخصی مانند DVD/MP3 برای هر صندلی در نظر گرفته شده است که امکان تماشای فیلم یا گوش دادن به موسیقی را فراهم می کند؛ این امکان معمولاً در پروازهای داخلی کلاس بیزینس ماهان وجود ندارد.

مسافران کلاس بیزینس همچنین از اولویت در پذیرش بار، سوار شدن به هواپیما و تحویل بار در مقصد برخوردار هستند. این خدمات ویژه، تجربه سفر را برای مسافران تجاری و آن دسته از افرادی که به دنبال راحتی و خدمات ممتازتری هستند، بهبود می بخشد.

تحریم ها و چالش های بین المللی ماهان ایر

شرکت هواپیمایی ماهان، از زمان تأسیس خود، با چالش های بسیاری به ویژه در عرصه بین المللی روبرو بوده است. تحریم های گسترده و مکرر از سوی ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا، از مهمترین مشخصات شرکت هواپیمایی ماهان در طول سالیان اخیر بوده است. این تحریم ها نه تنها بر توسعه ناوگان و شبکه پروازی ماهان تأثیر گذاشته اند، بلکه به نوعی بر تمام ابعاد فعالیت های این شرکت سایه افکنده اند.

تحریم های ایالات متحده آمریکا

ایالات متحده آمریکا از سال ۲۰۱۱، هواپیمایی ماهان را به بهانه های مختلفی تحت تحریم قرار داده است. دلایل اصلی این تحریم ها، اتهاماتی نظیر حمل مخفیانه اسلحه، کمک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و انتقال نفرات برای شرکت در جنگ داخلی سوریه بوده است. این تحریم ها شامل ممنوعیت معامله با ماهان ایر و تهدید به مصادره هواپیماهای این شرکت در صورت خروج از کشور می شود. علاوه بر این، شرکت های خارجی که هواپیماهای ساخت آمریکا را به ماهان ایر می فروشند یا در زمینه خدمات رسانی به آن فعالیت می کنند، از امتیازات تجاری دولت آمریکا محروم می شوند. این فشارها، تأثیر مستقیمی بر توانایی ماهان در نوسازی و نگهداری ناوگان خود داشته است، اما ماهان با اتخاذ راهکارهای خاص، تلاش کرده تا این محدودیت ها را دور بزند؛ به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۵، ماهان موفق شد ۹ فروند ایرباس را به ناوگان خود اضافه کند که با واکنش تند مقامات آمریکایی و تهدید به مصادره آن ها روبرو شد.

تحریم ها و محدودیت های اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی

اتحادیه اروپا نیز در مقاطع مختلف، محدودیت ها و تحریم هایی را علیه ماهان ایر اعمال کرده است. در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۷، ماهان ایر به دلیل نقص در مسائل ایمنی، در فهرست سیاه اتحادیه اروپا قرار گرفت که منجر به لغو پروازهای این شرکت به دوسلدورف و منچستر شد. البته، این ممنوعیت در ۲۴ ژوئیه ۲۰۰۸، پس از بهبود استانداردهای ایمنی، لغو گردید.

با این حال، در سال های اخیر، موج جدیدی از محدودیت ها آغاز شده است. در فوریه ۲۰۱۹، دولت آلمان به دلیل مسائل امنیتی و تردید نسبت به استفاده از هواپیمایی ماهان برای مقاصد نظامی، مجوز فعالیت این شرکت در آلمان را لغو کرد. به دنبال آن، در مارس ۲۰۱۹، فرانسه نیز پروازهای ماهان به مقصد این کشور را از ابتدای آوریل ۲۰۱۹ متوقف ساخت. دلیل این اقدام نیز، تحریم های وضع شده علیه ایران و نگرانی های امنیتی اعلام شد.

جدیدترین دور تحریم ها از سوی اتحادیه اروپا، در پی جنگ روسیه و اوکراین و اتهام انتقال پهپادهای ساخت ایران به روسیه توسط برخی شرکت های هواپیمایی ایرانی، از جمله ماهان ایر، اعمال شده است. این تحریم ها نشان می دهد که شرکت هواپیمایی ماهان همچنان با فشارهای بین المللی گسترده ای روبرو است که بر توسعه و گسترش عملیات آن تأثیر می گذارد.

حواشی و اتفاقات مهم

در طول سالیان فعالیت، هواپیمایی ماهان همواره در کانون توجه رسانه ها و افکار عمومی بوده و برخی حواشی و اتفاقات مهم، ابعاد دیگری از مشخصات شرکت هواپیمایی ماهان را روشن ساخته اند. یکی از مهمترین این اتفاقات، مربوط به پرونده شیوع ویروس کرونا در اوایل سال ۱۳۹۸ شمسی است.

پرواز به چین در اوج شیوع کرونا (سال 1398)

در اوایل سال ۱۳۹۸ و همزمان با شیوع گسترده ویروس کرونای ۲۰۱۹ از شهر ووهان چین به سراسر جهان، هواپیمایی ماهان ایر متهم شد که علی رغم ممنوعیت های رسمی و هشدارهای وزارت بهداشت ایران، پروازهای خود به چین را ادامه داده و این اقدام منجر به شیوع گسترده ویروس در ایران شده است. بسیاری از کارشناسان و نمایندگان مجلس، ماهان را متهم به سودجویی و عدم رعایت پروتکل های بهداشتی در آن مقطع کردند.

بهرام پارسایی، نماینده شیراز و سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی در آن زمان، اظهار داشت: «منفعت طلبی یک ایرلاین داخلی یا سیاست های غلط سازمان هواپیمایی و همچنین جدی نگرفتن هشدارهای سازمان بهداشت جهانی باعث شد ویروس کرونا به ایران هم بیاید.» این اظهارات در حالی بیان می شد که تصاویر و گزارش های متعددی از ادامه پروازهای ماهان به چین منتشر می گردید.

ماهان ایر در پاسخ به این اتهامات، مدعی شد که پروازهایش به چین از جنس باری و به منظور کمک های انسان دوستانه بوده است، و نه مسافربری. با این حال، بررسی های دقیق تر، از جمله گزارش های وبسایت فلایت رادار ۲۴ (Flightradar24)، جزئیات متفاوتی را نشان داد. دولت ایران در ۱۱ بهمن ۱۳۹۸ رسماً توقف پروازها به چین را اعلام کرده بود، اما داده های فلایت رادار ۲۴ نشان می داد که ماهان ایر از ۱۶ بهمن تا ۴ اسفند ۱۳۹۸، حداقل ۵۵ پرواز رفت و برگشت به چهار شهر پکن، شانگهای، گوانگ ژو و شنژن در چین انجام داده است.

این پروازها شامل ۱۰ پرواز رفت و ۸ پرواز برگشت به پکن (با شماره پروازهای W578 و W579)، ۱۴ پرواز به شانگهای و ۱۲ پرواز برگشت از آن، ۵ پرواز به شنژن و ۴ پرواز برگشت، و ۵ پرواز رفت و ۵ پرواز برگشت به گوانگ ژو بود. هواپیماهای مورد استفاده در این مسیرها نیز ایرباس های مدل ۳۱۰ و ۳۴۳ بودند. این اطلاعات، ابهامات زیادی را در مورد ادعای ماهان مبنی بر توقف پروازها ایجاد کرد و به یک پرونده جنجالی در تاریخ این شرکت تبدیل شد که تأثیرات گسترده ای بر افکار عمومی و سلامت جامعه داشت.

برندینگ و شرکت های زیرمجموعه ماهان

برندینگ و توسعه فعالیت های جانبی، از دیگر وجوه تمایز و مشخصات شرکت هواپیمایی ماهان است. ماهان ایر نه تنها به عنوان یک ایرلاین، بلکه به عنوان یک برند معتبر در ایران شناخته شده و در سال ۱۳۹۲، در دهمین جشنواره ملی قهرمانان صنعت ایران، به عنوان یکی از ۱۰۰ برند برتر ایران معرفی شد. این شناخت، نتیجه سال ها تلاش در جهت ارائه خدمات با کیفیت و حضور فعال در صنعت هوانوردی است.

لوگوی ماهان ایر نیز دارای طراحی منحصربه فردی است که از نوع لیگچر (Ligature) بوده و حروف کلمه «ماهان» را به صورت یک پرنده در حال پرواز به تصویر کشیده است. این طراحی، نمادی از سرعت، آزادی و پرواز است که به خوبی هویت یک شرکت هواپیمایی را بازتاب می دهد.

شرکت بیمه ماهان

در راستای توسعه فعالیت های اقتصادی و ایجاد هم افزایی با کسب وکارهای مرتبط، هواپیمایی ماهان در سال ۱۳۹۶ وارد صنعت بیمه شد و «شرکت بیمه ماهان» را تأسیس کرد. این اقدام، نشان دهنده استراتژی ماهان برای تنوع بخشی به منابع درآمدی و ارائه خدمات گسترده تر به مشتریان و کارکنان خود است. شرکت بیمه ماهان در حوزه های مختلف بیمه ای فعالیت می کند و تلاش دارد تا در این صنعت نیز جایگاه قابل توجهی کسب کند.

روش های خرید و رزرو بلیط هواپیمایی ماهان

هواپیمایی ماهان برای سهولت دسترسی مسافران، روش های متنوعی را برای خرید و رزرو بلیط فراهم کرده است. این تنوع، به مسافران امکان می دهد تا بر اساس ترجیحات و شرایط خود، مناسب ترین راه را برای تهیه بلیط انتخاب کنند. از جمله این روش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. خرید آنلاین از وبسایت رسمی ماهان ایر: وبسایت

   www.Mahan.Aero

   به عنوان اصلی ترین و معتبرترین درگاه برای خرید مستقیم بلیط ماهان شناخته می شود. این روش، امکان دسترسی به تمامی پروازها، بررسی قیمت ها، انتخاب صندلی و پرداخت آنلاین را در هر زمان و مکانی فراهم می کند.

2. خرید از طریق آژانس های مسافرتی و پلتفرم های آنلاین فروش بلیط: بسیاری از آژانس های مسافرتی معتبر و وبسایت های فروش آنلاین بلیط، امکان خرید بلیط پروازهای ماهان را فراهم می کنند. این پلتفرم ها گاهی اوقات بلیط های چارتری ماهان را نیز با قیمت های رقابتی عرضه می کنند.
3. مراجعه حضوری به دفاتر فروش ماهان: برای افرادی که ترجیح می دهند خرید خود را به صورت حضوری انجام دهند یا نیاز به مشاوره مستقیم دارند، دفاتر فروش ماهان در شهرهای مختلف کشور آماده خدمت رسانی هستند.
4. رزرو تلفنی: امکان رزرو و خرید بلیط از طریق تماس با شماره های پشتیبانی و رزرو ماهان ایر نیز وجود دارد که راهی مناسب برای افرادی است که دسترسی به اینترنت ندارند یا نیاز به راهنمایی تلفنی دارند.

ماهان ایر انواع بلیط ها را شامل سیستمی و چارتر ارائه می دهد. بلیط های سیستمی دارای قوانین ثابت و مشخصی هستند، در حالی که بلیط های چارتر ماهان (Mahan Charter) معمولاً قیمت های پایین تری دارند اما قوانین استرداد و تغییر تاریخ آن ها ممکن است متفاوت باشد.

قوانین و مقررات مهم هواپیمایی ماهان

برای تجربه سفری راحت و بدون دغدغه با هواپیمایی ماهان، آشنایی با قوانین و مقررات این شرکت از اهمیت بالایی برخوردار است. این قوانین شامل ضوابط مربوط به بار، کنسلی بلیط، و پذیرش مسافر می شود که در ادامه به تفصیل بررسی می شوند. تمام عملیات خرید بلیط در سایت ماهان مشمول قوانین جاری تجارت الکترونیک بوده و مسافر با خرید بلیط، آگاهی کامل و پذیرش تمامی این قوانین را اظهار می دارد.

قوانین بار مجاز و اضافه بار

میزان بار مجاز در پروازهای ماهان بر اساس کلاس نرخی و مسیر پروازی (داخلی یا خارجی) متغیر است. مسافران موظف هستند به میزان بار مجاز مندرج بر روی بلیط خود توجه کنند. در صورت داشتن اضافه بار، امکان حمل آن با پرداخت هزینه و در صورت امکان حمل به تشخیص شرکت هواپیمایی ماهان، وجود دارد. محاسبه هزینه اضافه بار بر اساس نرخ های مصوب شرکت انجام می گیرد.

مقررات خاصی نیز برای حمل بارهای خاص وجود دارد؛ بارهای با ارزش، شکستنی، خطرناک، ممنوعه، و حیوانات زنده مشمول قوانین ویژه ای هستند که مسافران باید پیش از سفر از آن ها مطلع شوند. ماهان ایر هیچگونه اطلاع و مسئولیتی نسبت به محتویات و ارزش بار تحویل شده از جمله وجه نقد، جواهرات، اسناد و وسایل الکترونیکی ندارد و مسئولیت هرگونه خسارت یا فقدان بار در این موارد، بر اساس وزن بار تحویل شده و مطابق با کنوانسیون ورشو و پروتکل الحاقی لاهه محاسبه می شود.

در صورت ورود هرگونه خسارت یا مفقودی بار، مسافر باید قبل از خروج از سالن تحویل بار، فرم اظهار مفقودی یا خسارت را تکمیل و به نماینده ماهان تحویل دهد و سپس در مهلت قانونی (که در کنوانسیون ورشو ذکر شده) نسبت به طرح شکایت کتبی اقدام نماید. حمل هرگونه کالای ممنوعه یا خطرناک که ایمنی پرواز را به خطر اندازد، اکیداً ممنوع است و شرکت حق دارد از پذیرش بارهای غیر استاندارد خودداری کند.

قوانین تغییر تاریخ و کنسلی بلیط

قوانین مربوط به تغییر تاریخ و کنسلی بلیط در ماهان ایر نیز بر اساس کلاس نرخی و نوع پرواز متفاوت است. آخرین زمان برای تغییر تاریخ و کنسلی بلیط پروازهای داخلی ماهان ۳ ساعت و برای پروازهای خارجی حداکثر ۵ ساعت قبل از ساعت پرواز می باشد. اعمال هرگونه تغییر مستلزم پرداخت هزینه است.

در صورت تأخیر بیش از ۲ ساعت در پروازهای داخلی و ۴ ساعت در پروازهای خارجی، یا ابطال پرواز توسط هواپیمایی ماهان، مسافر در صورت انصراف از پرواز، می تواند کل بهای بلیط را مسترد نماید. در پروازهای دوطرفه داخلی، اگر یکی از مسیرها توسط شرکت لغو یا با تأخیر بیش از ۲ ساعت مواجه شود، مسافر موظف است ظرف ۲۴ ساعت برای تعیین تکلیف مسیر باقی مانده با پشتیبانی تماس بگیرد؛ در غیر این صورت، مسیر دیگر مشمول جریمه عدم حضور (NOSHOW) خواهد شد.

در مورد بلیط های دوطرفه خارجی، چنانچه مسافر قصد کنسلی یکی از مسیرها را داشته باشد، سیستم قیمت بلیط یک طرفه مورد استفاده را با وی محاسبه خواهد کرد که ممکن است به دلیل گران تر بودن بلیط های یک طرفه در مسیرهای خارجی، مبلغی مسترد نشود. همچنین، عدم استفاده از پرواز رفت در بلیط های دوطرفه خارجی، منجر به کنسلی خودکار مسیر برگشت می شود. مسافران می توانند تا یک سال از تاریخ صدور بلیط، پیگیر استرداد وجه باشند، پس از آن اطلاعات از سیستم حذف شده و استرداد غیرممکن خواهد بود.

مقررات پذیرش مسافر

مسافران موظفند دو ساعت قبل از پروازهای داخلی و سه ساعت قبل از پروازهای خارجی در فرودگاه حضور داشته باشند. پذیرش مسافر تنها با ارائه و تطبیق مدارک شناسایی معتبر (کارت ملی برای پروازهای داخلی و گذرنامه با حداقل ۶ ماه اعتبار برای پروازهای بین المللی) با بلیط هواپیما امکان پذیر است. مسئولیت صحت اطلاعات وارد شده در زمان خرید بلیط بر عهده مسافر است.

رده های سنی مسافران شامل نوزاد (کمتر از دو سال)، خردسال (بین دو تا دوازده سال) و بزرگسال (بیشتر از دوازده سال) می شود و در صورت اشتباه در ورود رده سنی، مسافر پذیرش نخواهد شد. درخواست خدمات ویژه مانند ویلچر، ترانسفر، حمل موجود زنده، یا غذای ویژه، باید حداقل ۴۸ ساعت قبل از پرواز ثبت شود. تکمیل فرم MEDIF (اطلاعات پزشکی) توسط پزشک معالج بیمار و اخذ تأییدیه از پزشک معتمد ماهان نیز برای بیماران قبل از مراجعه به فرودگاه الزامی است.

شرکت هواپیمایی ماهان حق دارد در صورت تشخیص مقامات فرودگاهی یا خدمه پروازی مبنی بر احتمال ایجاد اختلال در ایمنی یا امنیت پرواز، یا در صورت حضور مسافر در فهرست ممنوع پرواز، از آغاز یا ادامه سفر مسافر جلوگیری کند. ماهان همچنین حق دارد بنابر محدودیت های فنی یا عملیاتی، نسبت به تغییر زمان پرواز، نوع هواپیما و کلاس پروازی اقدام نماید. در زمان پروازهای متصل (Connective Flights)، حداقل زمان مورد نیاز برای ترانسفر به شرح زیر است:

• پرواز بین المللی به پرواز بین المللی: سه ساعت
• پرواز بین المللی به پرواز داخلی: پنج ساعت
• پرواز داخلی به پرواز بین المللی: پنج ساعت
• پرواز داخلی به پرواز داخلی: دو ساعت

عدم رعایت این زمان ها، مسئولیت هرگونه خسارت را متوجه مسافر خواهد کرد.

فرصت های شغلی در هواپیمایی ماهان

هواپیمایی ماهان با در اختیار داشتن تیمی بیش از ۳۳۰۰ نفر از کارکنان متخصص و متعهد، موفقیت های خود را مدیون سرمایه انسانی خود می داند. این افراد در بخش های مختلف از جمله خلبانی، مهمانداری، تعمیر و نگهداری، عملیات پرواز، فروش و پشتیبانی، نقش حیاتی ایفا می کنند تا مسافران تجربه ای ایمن، راحت و دلنشین را در طول سفر خود داشته باشند.

ماهان ایر به عنوان یک کارفرما، محیطی پویا و فرصت های شغلی متنوعی را در صنعت هوانوردی ایران فراهم می کند. برای علاقه مندان به پیوستن به این مجموعه بزرگ، صفحه ویژه ای در وبسایت رسمی ماهان ایر برای استخدام وجود دارد که متقاضیان می توانند با مراجعه به آن، فرم استخدام را تکمیل کرده و از فرصت های شغلی موجود مطلع شوند. این شرکت همواره به دنبال جذب استعدادها و نیروهای متخصص برای توسعه و پیشرفت خود است.

اطلاعات تماس و پشتیبانی

دسترسی به اطلاعات تماس و پشتیبانی برای مسافران و علاقه مندان به هواپیمایی ماهان بسیار مهم است. این شرکت برای ارائه خدمات بهتر و پاسخگویی به سوالات، کانال های ارتباطی مختلفی را در نظر گرفته است:

• شماره تلفن های پشتیبانی و رزرو:
  • ۰۲۱-۴۸۳۸۴۸۴۸
  • ۰۲۱-۴۸۳۸۲۰۲۰ (داخلی ۳ – قسمت رزرو اینترنتی)
• آدرس ایمیل پشتیبانی:

  IBE@MAHAN.AERO

• وبسایت رسمی:

  www.Mahan.Aero

  (برای خرید بلیط آنلاین و اطلاعات پرواز)

همچنین، دفاتر مرکزی و فروش ماهان در شهرهای مختلف کشور، آماده ارائه خدمات حضوری به مسافران و مشتریان هستند. این اطلاعات تماس، به مسافران کمک می کند تا در صورت نیاز به راهنمایی، تغییر یا کنسلی بلیط، یا هرگونه سوال دیگر، به راحتی با کارشناسان ماهان ایر در ارتباط باشند.

نتیجه گیری: چشم انداز آینده ماهان ایر

شرکت هواپیمایی ماهان، از زمان تأسیس خود در سال ۱۳۷۱ تاکنون، مسیری پرفراز و نشیب را در صنعت هوانوردی ایران پیموده است. این شرکت توانسته است با توسعه مداوم ناوگان، گسترش شبکه پروازی داخلی و بین المللی، و ارائه خدمات متنوع، جایگاه خود را به عنوان بزرگترین ایرلاین خصوصی کشور تثبیت کند. از سال های آغازین با تنها دو فروند هواپیما تا امروز که دارای ناوگانی گسترده از هواپیماهای مدرن است، ماهان ایر به میلیون ها مسافر در داخل و خارج از کشور خدمات رسانی کرده است.

با این حال، شرکت هواپیمایی ماهان در طول تاریخ خود، با چالش های بی سابقه ای از جمله تحریم های شدید بین المللی از سوی ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا مواجه بوده است. این تحریم ها نه تنها بر توانایی شرکت در نوسازی ناوگان و دسترسی به قطعات یدکی تأثیر گذاشته اند، بلکه محدودیت هایی را در توسعه مسیرهای پروازی بین المللی نیز ایجاد کرده اند. حواشی مرتبط با پروازها به چین در اوج شیوع ویروس کرونا نیز، از دیگر نقاطی است که ماهان ایر را در کانون توجه قرار داد.

با وجود تمام این چالش ها، ماهان ایر با اتکا به ظرفیت های داخلی، تخصص کارکنان و راهبردهای مدیریتی خاص خود، توانسته است بقا یافته و حتی در برخی زمینه ها به توسعه ادامه دهد. ارائه خدمات تعمیر و نگهداری به ایرلاین های خارجی و تنوع بخشی به فعالیت ها با تأسیس شرکت بیمه ماهان، نمونه هایی از تلاش این شرکت برای عبور از موانع است.

چشم انداز آینده ماهان ایر، همانند بسیاری از ایرلاین های ایرانی، به شدت به تحولات سیاسی و اقتصادی داخلی و بین المللی گره خورده است. با رفع احتمالی تحریم ها و دسترسی به بازارهای جهانی، ماهان ایر پتانسیل بالایی برای توسعه و نوسازی گسترده ناوگان خود و بازگشت به مسیرهای از دست رفته در اروپا و دیگر نقاط جهان را دارد. در غیر این صورت، شرکت باید با ادامه راهبردهای فعلی، ضمن حفظ استانداردهای ایمنی و کیفیت، به فعالیت های خود ادامه دهد. در هر حال، ماهان ایر بدون شک یکی از عناصر مهم و تأثیرگذار در صنعت هوانوردی ایران باقی خواهد ماند.