مروری بر مهمترین رویداد‌های علمی و فناوری سال ۱۴۰۲

آنا گزارش می‌دهد؛

تسریع سرعت نفوذ فناوری در بخش‌های مختلف و افزایش بهره وری و نوآوری اقلام گوناگون یکی از دغدغه‌های اکوسیستم فناوری و نوآوری است تا به این واسطه از اقتصاد متکی بر نفت به سمت اقتصاد دانش بنیان حرکت کنیم. یکی از راه‌های این فرآیند، برگزاری رویداد‌های مختلف است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، یکی از استراتژی‌های مهم معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان در سالی که گذشت، برپایی رویداد‌های مهم علمی و فناورانه بود. رویداد‌هایی که سهم مهم و ارزنده‌ای در توسعه و تعالی اقتصاد دانش بنیان و شکوفایی اقتصادی کشور برعهده داشتند. دراین گزارش به مهمترین رویداد‌هایی علمی سال ۱۴۰۲ که برای نخستین بار برپا شده‌اند، اشاره می‌کنیم.

بررسی مهمترین چالش‌های قانون جهش تولید

«قانون جهش تولید دانش‌بنیان» ابتدای سال ۱۴۰۱ در راستای شعار سال «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» به تصویب مجلس یازدهم شورای اسلامی رسید؛ قانونی که مورد تایید مقام معظم رهبری بود و رئیس جمهور نیز به دفعات، اجرای سریع و بادقت همه مواد این قانون را پیگیری کرده بود. چند نمونه از دستاورد‌های این قانون شامل بحث تولید محصولات دانش بنیان و ترک تشریفات مناقصه است؛ معادل ۱۶۰ میلیون دلار قرارداد بار اول با شرکت‌های دانش بنیان بسته شده که حدود ۳ /۱ میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی است. اثر تصویب این قانون در ارتقای صندوق نوآوری نیز مؤثر بوده است به طوری که در هیأت امنای صندوق افزایش سرمایه صندوق به ۱۰۰ همت تصویب شد.

هرچند این قوانین در اجزای خود مسائل حوزه اقتصاد دانش‌بنیان را به خوبی شناسایی می‌کنند، اما نیاز به پیوند و ایجاد یکپارچگی میان اجزا و دمیده شدن روح لازم برای تحقق اهداف آن احساس می‌شود. اهمیت این مهم باعث شد شهریور سال ۱۴۰۲؛ سالی که با شعار «رشد تولید و مهار تورم» مزین شده بود، نخستین رویداد ملی «نظاره جهش تولید دانش‌بنیان» با هدف تحلیل و بررسی میزان موفقیت و عدم موفقیت و چرایی و چالش‌های اجرایی شدن قانون جهش تولید و در راستای نقش نظارتی مجلس اسلامی و گزارش دهی نهاد‌های مختلف در اجرای قانون با حضور ذی‌نفعان قانون، شرکت‌های دانش‌بنیان و فعالان زیست‌بوم فناوری و دستگاه‌های اجرایی مرتبط با قانون در محل مجلس شورای اسلامی برگزار شود.

توسعه زیست بوم دانش بنیان با ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری

یکی از لازمه‌های اساسی برای توسعه محصولات فناورانه و نوآورانه، تجاری‌سازی آنها و رونق شرکت‌های دانش‌بنیان، ایجاد بستر‌ها و زمینه‌های سرمایه‌گذاری است از اینرو معاونت عملی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری با هدف معرفی ظرفیت‌های تامین مالی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای رشد حداکثری تولیدات دانش‌بنیان و جذب منابع مالی جدید به عرصه اقتصاد دانش بنیان، اردیبهشت سالی که گذشت، همزمان با دوازدهمین نمایشگاه نوآوری و فناوری اینوتکس، نخستین رویداد بین‌المللی تأمین مالی نوآوری و فناوری را با عنوان اختصاری «فینوتکس» در پارک فناوری پردیس برگزار کرد.

رویدادی که محفلی برای تجمیع بازیگران این حوزه زیر یک سقف با هدف توسعه و تعالی کشور، توسعه زیست بوم دانش بنیان و اقتصاد دانش‌بنیان و در نهایت شکوفایی اقتصاد کشورفراهم کرده بود.

در این رویداد ۶ کارگاه آموزشی نیز با عناوینی، چون «روش‌های تأمین مالی نوآوری و سرمایه‌گذاری»، «تحول دیجیتال در صنعت مالی»، «ظرفیت بازار سرمایه برای شرکت‌های دانش بنیان»، «فرایند صادرات محصولات و خدمات فناورانه- دانش بنیان»، «حمایت‌های مالی پارک‌های علم و فناوری از شرکت‌های فناور و نوآور» و «معرفی روش‌های ارزشگذاری و اعتبارسنجی در شرکت‌های دانش بنیان و فناور» با حضور اساتید و افراد با تجربه در زمینه تأمین مالی نوآوری برگزار شد.

محرومیت زدایی با بهره‌گیری از توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان

برنامه ملی «آبادیران» با شعار نوآوری برای آبادانی در دوره چهارم معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان طراحی شده است. این برنامه با هدف پیشرفت و آبادانی کشور به دنبال «رفع چالش‌های مناطق محروم و روستایی»، «ایجاد اشتغال پایدار» و «توسعه زنجیره ارزش ظرفیت‌های بومی مناطق کمتر برخوردار» با استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان، خلاق و فناور و سایر ارکان زیست بوم نوآوری و فناوری است.

معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در خرداد ماه سالی که گذشت، نخستین نمایشگاه آبادیران را در مصلی تهران برپا کرد.

در طی برگزاری این نمایشگاه ۱۳۰ تفاهم نامه و ۵۳ قرارداد همکاری مابین شرکت‌های دانش بنیان و نهاد‌های محرومیت زدا به امضا رسید. در این نمایشگاه بیش از ۶۰ توافق‌نامه همکاری مشترک به ارزش هزار و ۸۰ میلیارد ریال میان بنیاد علوی و موسسه دانشمند با شرکت‌های دانش بنیان امضا شده است.

همچنین کمیته امداد امام خمینی (ره) هم دو تفاهم نامه همکاری مشترک در زمینه صادرات محصولات دانش بنیان و ۴۰ مورد تفاهم‌نامه با کارفرمایان برای به کارگماری مددجویان در مشاغل دانش بنیان، فناور و خلاق امضا کرد. ۶۰ مورد تفاهم نیز با راهبران شغلی در حوزه دانش بنیان، خلاق و فناور در این دوره از نمایشگاه صورت گرفت. توافق‌نامه‌های همکاری مشترک بنیاد احسان نیز در دو بخش قرارگاه نوآوری (هشت تفاهم‌نامه و سه قرارداد) و قرارگاه عدالت‌آموزی (۱۰ تفاهم‌نامه) به ارزش ۳۰ میلیارد ریال منعقد شد.

توجه به اقتصاد چرخشی با رویکرد صنایع غذایی

موضوع اقتصاد چرخشی نخستین بار در سال ۱۹۹۶ مطرح و به مرور زمان این ادبیات کامل شد؛ ابتدا تنها بحث تبدیل پسماند به نهاده‌های تولید مطرح بود، اما به مرور زمان این موضوع گسترش یافت و بسیار فراتر از موضوع بازیافت مطرح شد به طوری که امروزه به عنوان یکی از سیاست‌های اصلی کشور‌ها محسوب می‌شود و اتحادیه اروپا از سال ۲۰۲۰ برنامه عملیاتی خود را در این حوزه آغاز کرده است.

 آمار‌ها نشان می‌دهد که دنیا در این زمینه به عنوان یک استراتژی ورود کرده و کشور ایران نیز باید در این زمینه گام‌های جدی‌تر و فراتر از مسأله حل چالش‌های پسماند بردارد. اهمیت این مساله باعث شد ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان آب، اقلیم و محیط زیست معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری دی ماه سال ۱۴۰۲ نخستین رویداد ملی کاربرد فناوری در اقتصاد چرخشی را با محور موضوع‌هایی مانند «پرورش و فرآوری حشرات مفید (میلورم، مگس، سرباز، جیرجیرک و..)»، «امنیت غذایی و اقتصاد چرخشی»، «تفکیک پسماند‌های شهری، کشاورزی و صنفی»، «کشت و فرآوری میکروارگانیسم‌ها (جلبک، مخمر و باکتری‌های مفید و…)»، «تبلیغات، برندینگ و روش‌های نوین در فروش و صادرات در حوزه اقتصاد چرخشی» و «ماشین آلات و زیرساخت‌های مورد نیاز در بازیافت» برگزار کند.

اتصال شرکت‌های دانش بنیان به بخش‌های مهم اقتصادی

معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در رویکرد جدیدش تمرکز جدی به حوزه اقتصاد دانش بنیان دارد از اینرو این معاونت در بهمن سالی که گذشت نخستین رویداد نمادیران (نمایشگاه ملی اقتصاد دانش‌بنیان ایران) با عنوان «کشاورزی نوآور و بهره‌ور» را برگزار کرد. هدف اصلی او از برگزاری چنین رویدادی، وصل کردن شرکت‌های دانش بنیان به بخش‌های مهم اقتصادی مانند حوزه غذا و کشاورزی و رفع مشکلات احتمالی آنها مانند مجوز‌ها و بحث نفوذ به بازار است.

این رویداد، با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ربیس جمهور و وزیر جهاد کشاورزی و حدود ۵۰ شرکت دانش بنیان برتر فعال در حوزه غذا و کشاورزی برگزارو از ۶ محصول جدید دانش بنیان حوزه کشاورزی شامل بایوگارد (اولین پروبیوتیک گیاهی کود-قارچکش)، هایپرولایف (پروبیوتیک مقاوم به حرارت)، بلوس الکترونیکی، کیدی گارد، بایوبیون و ذرت رقم هیبرید سینگل کراس جوین۴۵ رونمایی شد.

تشویق ورود صنایع به توسعه فناوری‌های نو‌ظهور

فن‌آفرینان، پیشروان زیست‌بوم فناوری هستند که با ایده‌ها و نوآوری‌های خود در جهت به کارگیری فناوری‌های نوظهور، نقش کلیدی را در توسعه اقتصاد دانش‌بنیان کشور ایفا می‌کنند. کمک به تعالی و افزایش سرعت رشد این زیست‌بوم می‌تواند از طریق ایجاد انگیزه بیشتر و حمایت از‌ایده‌های نو این عناصر کلیدی محقق شود.

 معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان در این راستا، اسفندماه سال ۱۴۰۲ با همکاری شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان با هدف حمایت از توسعه سبد محصولات شرکت‌های فناور، تشویق ورود صنایع و شرکت‌های بزرگ و صاحب فناوری به توسعه فناوری‌های نو‌ظهور، افزایش شتاب رشد شرکت‌های فناور، هم‌افزایی، هم‌آفرینی و رقابت فن‌آفرینان کشور، نخستین رویداد نکست (نوآوری کارآفرینان سرآمد توسعه) را با شعار «ایران پیشرفته با فناوری‌های نوظهور» در ۳ حوزه «هوش مصنوعی، رباتیک و صنعت»، «اتصال‌پذیری، ارتباطات و میکروالکترونیک» و «زیست‌فناوری و زیست مهندسی» برگزار کرد.

در آیین اختتامیه این رویداد که با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری و وزیر علوم در محل هتل عباسی اصفهان برگزار شد، از ۱۲ طرح برگزیده این سه حوزه تجلیل به عمل آمد؛ طرح‌های فناورانه‌ای که ضمن رفع نیاز کشور می‌توانند تجاری‌سازی شوند و ارزآوری به همراه داشته باشند. هدف اصلی این جایزه شناسایی و حمایت از‌ایده‌های مبتنی بر فناوری‌های نوظهور به منظور تحقق “رویای بعدی” این پیشروان زیست‌بوم بود.