پوشش جغرافیایی خانه های نوآوری ایران در دنیا/توسعه بازار و صادرات در 12 نقطه جهان

در گفتگویی تفصیلی با آنا مطرح شد؛

خبرگزاری علم و فناوری آنا- گروه علم و فناوری؛ راه اندازی خانه‌های نوآوری و فناوری (iHit: Iran house of innovation & technology) در کشور‌های هدف صادراتی یکی از اقدامات زیرساختی توسعه صادرات شرکت‌های دانش بنیان، خلاق و فناور در سال‌های اخیر بوده است.

این خانه‌های نوآوری دو سرویس اصلی خدمات نرم افزاری و سخت افزاری به شرکت‌های دانش بنیان ارائه می‌کنند؛ خدمات سخت افزاری شامل نمایش کالا و دستاورد‌های دانش بنیان در نمایشگاه عرضه محصولات، فضای کار اشتراکی، فضای کار اختصاصی، سالن جلسات و امکانات برگزاری نشست‌های B ۲ B و خدمات نرم افزاری نیز شامل بازاریابی، تحقیقات بازار، یافتن شریک تجاری، برگزاری دوره‌های آموزشی و منتورینگ و اخذ استاندارد‌ها و مجوز‌های فروش بین‌المللی می‌شوند.

تاکنون خانه نوآوری و فناوری ایران در کشور‌های چین، روسیه، ترکیه، عراق، سوریه، ازبکستان، کنیا ایجاد شده اند. در این راستا گفتگویی با امیرحسین میرآبادی رئیس مرکز تعاملات بین المللی معاونت عملی و فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری انجام دادیم تا نسبت به آخرین وضعیت خانه‌های نوآوری و فناوری ایران آگاه شویم.

مشروح گفتگو به شرح زیر است؛

*خانه‌های نوآوری با چه هدفی در کشور‌های دیگر ایجاد می‌شوند؟

میرآبادی: خانه‌های نوآوری زیرساخت‌هایی هستند که با هدف ایجاد بازار‌های جدید برای شرکت‌های دانش بنیان و تعریف زمینه‌های همکاری‌های بین المللی علم و فناوری با آن کشور‌ها توسعه پیدا کرده اند. بخش عمده‌ای از ماموریت‌های بازارسازی در کشور‌های خارجی برعهده خانه‌های نوآوری است. برخی از اعضای دیگر این شبکه مانند کارگزاران صادراتی یا شرکت‌های مدیریت صادراتی نیز مکمل کار خانه‌های نوآوری اقداماتی انجام می‌دهند. 

خانه‌های نوآوری زیرساخت‌هایی هستند که با هدف ایجاد بازار‌های جدید برای شرکت‌های دانش بنیان و تعریف زمینه‌های همکاری‌های بین المللی علم و فناوری با آن کشور‌ها توسعه پیدا کرده اند. بخش عمده‌ای از ماموریت‌های بازارسازی در کشور‌های خارجی برعهده خانه‌های نوآوری است. برخی از اعضای دیگر این شبکه مانند کارگزاران صادراتی یا شرکت‌های مدیریت صادراتی نیز مکمل کار خانه‌های نوآوری اقداماتی انجام می‌دهند

*در حال حاضر چند خانه نوآوری فعال در کشور‌های دیگر داریم؟

میرآبادی: اکنون در کشور‌های ازبکستان، روسیه، چین، ترکیه، عراق، کنیا خانه نوآوری فعال داریم. یک مرکز نمایشگاه دائمی محصولات دانش بنیان نیز در اوگاندا فعالیت می کند. مجموعه‌ای نیز در کشور ونزوئلا طی ۲ ماه آینده آماده بهره برداری است.

همچنین مذاکراتی نیز با چند کشور انجام داده ایم که در حال بررسی ایجاد زیرساخت‌های آن هستیم تا دولت‌های آن کشور‌ها زیرساخت‌های لازم را در اختیار ما قرار دهند یا اینکه بخش خصوصی آن کشور که سابقه طولانی داشته است مانند الجزایر و تاجیکستان بتواند این کار را انجام دهد. در کشور‌های حاشیه خلیج فارس و عمان،  نیز ایجاد خانه نوآوری و فناوری در دستور کار جدی مان قرار دارد. در آینده نیز چند کشور به این شبکه خانه‌های نواوری فعال اضافه خواهند شد.

*راهبرد مرکز تعاملات بین المللی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری برای افزایش خانه‌های نوآوری در نقاط مختلف جهان چیست؟ در حال حاضر چقدر توانسته ایم با ایجاد روابط بین المللی خوب میزان خانه‌های نوآوری مان را افزایش دهیم؟ 

میرآبادی: سیاست ما در مرکز تعاملات بین المللی معاونت عملی و فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری این نیست که مانند سفارت خانه هایمان در همه کشور‌های دنیا خانه نوآوری داشته باشیم.

سفارتخانه هایمان پراکندگی زیادی در دنیا دارند. سیاست ما گستردگی خانه‌های نوآوری نیست، اما تنوع جغرافیایی برایمان اهمیت زیادی دارد به همین دلیل به سراغ ونزوئلا رفتیم و توافقنامه ای با دولت ونزوئلا امضا کردیم. طبق این قرارداد کشور ونزوئلا به مدت ۱۵ سال مجموعه‌ای در اختیار معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری قرار می‌دهد.

حداکثر تا ۲ ماه آینده این مجموعه به بهره برداری می‌رسد و وارد مدار خدمات رسانی می‌شود. ایران تاکنون چنین حضوری در منطقه آمریکای لاتین نداشت و مستقر نبود. اتفاق بسیار خوبی است که رخ داد.

*قدم بعدی چیست؟

میرآبادی: گزینه بعدی ما در آمریکای لاتین، کشور کوبا است. اخیرا پیشنهاداتی از کشور کوبا مبنی بر ایجاد خانه نوآوری دریافت کرده ایم. با توجه به اینکه کمیته مشترک همکاری‌های علم و فناوری با کوبا داریم، از یک طرف وزارت علم و فناوری کوبا و از سوی دیگر معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان مسئولیت این همکاری را برعهده دارند.

همچنین با توجه به اهمیت حوزه آفریقا و ظرفیت خوب کشور کنیا، در منطقه شرق آفریقا جریان سازی خوبی انجام داده ایم. با همکاری‌هایی که با جامعه المصطفی داشتیم توانستم از زیرساخت‌های آن استفاده کنیم و دومین شعبه مرکز دائمی نمایشگاه محصولات دانش بنیان ایران در اوگاندا را افتتاح کنیم. دو منطقه دیگر نیز در آفریقا مد نظر داریم که یکی از آنها الجزایر است. در غرب آفریقا نیز پیشنهاد‌هایی داریم. به عنوان مثال سنگال ظرفیت خیلی خوبی دارد. این پراکندگی جغرافیایی به توسعه بازار محصولات دانش بنیان ایران کمک کرده است.

*در حال حاضر با کدام کشور‌های آسیایی و منطقه نیز ارتباط برقرار کرده ایم؟

میرآبادی: ازبکستان یکی از خانه‌های نوآوری بسیار فعال است. سال گذشته ازبکستان وارد شبکه خدمت رسانی ما شده است. پیشنهاد‌هایی از سوی قزاقستان داشته ایم. وجود خانه‌های نوآوری در منطقه آسیای مرکزی به بازارسازی ما کمک می‌کند. کشور‌های حاشیه خلیج فارس و همسایه نیز در اولویت ما قرار دارند.

*آیا پیش بینی می‌کنید در آینده با بهبود روابط بین المللی، تعداد خانه‌های نوآوری ایران در نقاط مختلف جهان افزایش پیدا کند؟

میرآبادی: بدون تردید با بهبود روابط بین المللی، هرچه حساسیت‌های بین المللی کمتر شود ایجاد این زیرساخت‌ها سهل‌تر خواهد شد، اما نکته بسیار مهم این است که حوزه علم و فناوری ماهیتا حوزه جذاب برای همه دولت هاست. چه بسا در بحبوحه‌هایی نیز چالش‌هایی در روابط سیاسی وجود داشته باشد، اما همکاری‌های علمی و فناوری بسیار روان انجام می‌شد. ماهیت حوزه علم و فناوری این شرایط را فراهم کرده است که بتوانیم با سهولت بیشتری این شبکه مان را توسعه دهیم.

پیش بینی می‌کنیم تا پایان سال حداقل شبکه دوازده تایی از خانه‌های نوآوری مان را قطعی کرده باشیم یعنی در ۱۲ نقطه جهان ما خانه نوآوری خواهیم داشت. ممکن است بهره برداری تعدادی از خانه‌های نوآوری به سال آینده موکول شود، اما ۱۲ نقطه روی نقشه جغرافیایی دنیا خانه نوآوری خواهیم داشت.

*تصور می‌کنید در افق و چشم انداز برنامه توسعه هفتم چند خانه نوآوری در چند کشور دنیا داشته باشیم؟

میرآبادی: تصور می‌کنم

اگر میزان خانه‌های نوآوری مان به ۲۰ عدد برسد، پوشش جغرافیایی خوبی خواهیم داشت. یکی از مامویت‌های اصلی خانه‌های نوآوری این است که بتوانند منطقه را پوشش دهند. الزاما خود آن کشور شاید مد نظرمان نباشد مثلا در فاز اول، مرکزی در ونزوئلا خواهیم داشت که این مرکز ماموریت کشور‌های همسایه را نیز برعهده دارد

.

کنیا ۴ – ۵ کشور شرق آفریقا را پوشش می‌دهد. الجزایر چند کشور شمال آفریقا را پوشش خواهد داد. اگر ما ۲۰ نقطه را در برنامه مان داشته باشیم، حدود ۳۰ الی ۳۵ کشور را پوشش دهد، ظرفیت خیلی خوبی برای کشورمان ایجاد خواهد شد.

یکی از اولویت‌های بعدی ما هند است. در هند هم حتما یک شبکه توسعه همکاری‌های اقتصادی دانش بنیان خواهیم داشت. یکی از اهداف ما این است که بتوانیم منطقه شبه قاره را نیز پوشش دهیم.