وکیل تسخیری یعنی چی

وکیل تسخیری، وکیلی است که از سوی دادگاه و از محل اعتبارات قوه قضائیه، برای دفاع از حقوق متهم (و در موارد خاص، بزه دیده) در پرونده های کیفری تعیین می شود، به ویژه زمانی که فرد توانایی مالی برای استخدام وکیل را نداشته باشد یا در جرائم سنگین، قانون حضور وکیل را الزامی بداند. این نهاد حقوقی، با هدف تضمین حق دفاع و برقراری دادرسی عادلانه برای تمامی شهروندان، فارغ از توانایی مالی آن ها، در نظام قضایی کشور پیش بینی شده است. دسترسی به وکیل، یکی از حقوق بنیادین هر فرد در فرآیند دادرسی است که امکان دفاع مؤثر از حقوق و آزادی های فردی را فراهم می آورد.

در نظام حقوقی ایران، حق بنیادین دسترسی به وکیل برای تمامی شهروندان، به عنوان یکی از ارکان دادرسی عادلانه، مورد تاکید قرار گرفته است. این حق نه تنها ضامن رعایت اصول انصاف و برابری در محاکم قضایی است، بلکه ابزاری ضروری برای تحقق عدالت به شمار می رود. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، در اصل سی و پنجم خود، صراحتاً بر این حق بنیادین تاکید کرده و مقرر می دارد که در تمامی دادگاه ها، طرفین دعوا حق انتخاب وکیل دارند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند، باید برای آن ها امکانات تعیین وکیل فراهم شود. این اصل، بستر قانونی برای ایجاد و نهادینه شدن سازوکارهایی همچون تعیین وکیل تسخیری را مهیا ساخته است. وکیل تسخیری، در واقع جلوه ای از تعهد نظام قضایی به این اصل اساسی است که اطمینان حاصل کند هیچ فردی به دلیل عدم تمکن مالی، از حق دفاع مؤثر در برابر اتهامات کیفری محروم نخواهد ماند. این وکیل، مدافعی است که با هدف برقراری توازن در فرآیند دادرسی، خصوصاً در پرونده هایی با ماهیت کیفری و پیامدهای جدی، از سوی مرجع قضایی تعیین می گردد تا از حقوق قانونی متهم به شایستگی دفاع کند.

وکیل تسخیری کیست؟ تبیین مفهوم حقوقی و جایگاه قانونی

وکیل تسخیری، واژه ای آشنا در ادبیات حقوقی و قضایی ایران است که به وکیلی اشاره دارد که از سوی دادگاه، برای دفاع از حقوق متهم در پرونده های کیفری تعیین می شود. این اقدام عمدتاً در مواردی صورت می گیرد که متهم قادر به انتخاب وکیل خصوصی نیست، چه به دلیل عدم تمکن مالی و چه در برخی جرائم خاص که حضور وکیل به حکم قانون الزامی است. هدف اصلی از تعیین وکیل تسخیری، تضمین این نکته است که حق دفاع برای همه افراد، صرف نظر از وضعیت اقتصادی یا اجتماعی شان، محقق شود و هیچ متهمی بدون دفاع در برابر دستگاه قضایی قرار نگیرد.

مستندات قانونی این نهاد حقوقی به طور خاص در قانون آیین دادرسی کیفری جمهوری اسلامی ایران یافت می شود. این قانون، با تبیین شرایط و الزامات تعیین وکیل تسخیری، به اجرای اصل سی و پنجم قانون اساسی جامه عمل می پوشاند. وظیفه اصلی وکیل تسخیری، نه تنها دفاع شکلی، بلکه ارائه دفاعی ماهوی و همه جانبه از متهم است تا تمامی جوانب قانونی و حقوقی پرونده مورد بررسی قرار گیرد. این وکیل، نماینده قوه قضائیه یا ضامن منافع عمومی نیست، بلکه مدافع حقوق فرد متهم است و باید با استقلال کامل به وظیفه خود عمل کند. جایگاه وکیل تسخیری در نظام قضایی، نشان دهنده اهمیت دسترسی به عدالت و دفاع برابر برای تمامی شهروندان است، حتی آنانی که از نظر مالی در مضیقه قرار دارند.

شرایط تعیین وکیل تسخیری: مروری بر ضوابط قانونی

تعیین وکیل تسخیری فرآیندی است که تحت ضوابط و شرایط مشخصی انجام می شود تا اطمینان حاصل شود که افراد نیازمند، به درستی از این حق برخوردار شوند. این شرایط به دو دسته کلی عدم تمکن مالی متقاضی و ماهیت پرونده کیفری تقسیم می شوند که در ادامه به تفصیل بررسی می گردند.

عدم تمکن مالی متقاضی

یکی از اصلی ترین شروط برای بهره مندی از وکیل تسخیری، عدم توانایی مالی متقاضی برای استخدام وکیل است. مفهوم عدم استطاعت مالی فراتر از صرفاً اظهارات خود متهم است و دادگاه وظیفه دارد این موضوع را از طریق تحقیقات لازم احراز کند. این تحقیقات می تواند شامل بررسی وضعیت اقتصادی، شغل، دارایی ها و تعهدات مالی فرد باشد. هدف این است که اطمینان حاصل شود فرد واقعاً از پرداخت حق الوکاله وکیل خصوصی عاجز است.

ماهیت پرونده (صرفاً کیفری)

نکته حیاتی دیگر آن است که وکیل تسخیری منحصراً در پرونده های کیفری کاربرد دارد. این بدان معناست که در دعاوی حقوقی، خانوادگی یا سایر دعاوی غیرکیفری، امکان درخواست و تعیین وکیل تسخیری وجود ندارد. در چنین مواردی، سازوکار وکیل معاضدتی پیش بینی شده که در ادامه به تفاوت های آن با وکیل تسخیری خواهیم پرداخت. تمرکز وکیل تسخیری بر دعاوی کیفری، از اهمیت ویژه حق دفاع در برابر اتهامات جزایی نشأت می گیرد که می تواند منجر به محدودیت های جدی برای آزادی فرد شود.

درخواست متهم (با استثنائات)

در بیشتر موارد، تعیین وکیل تسخیری مستلزم درخواست متهم است. متهم باید شخصاً یا از طریق بستگان خود، به دادگاه رسیدگی کننده به پرونده، درخواست تعیین وکیل تسخیری را ارائه دهد. این درخواست، باید به صورت کتبی و با ذکر دلیل عدم تمکن مالی باشد. اما در برخی جرائم که قانون آن ها را به دلیل اهمیت و مجازات های سنگین، خاص تلقی کرده است، حتی بدون درخواست متهم نیز، دادگاه مکلف است برای او وکیل تسخیری تعیین کند. این موارد، برای تضمین حداکثری حق دفاع و جلوگیری از تضییع حقوق متهم، حتی در صورت عدم آگاهی یا ناتوانی وی در درخواست وکیل، پیش بینی شده اند.

موارد اجباری تعیین وکیل تسخیری (حتی بدون درخواست)

در برخی جرائم و شرایط خاص، قانونگذار به دلیل اهمیت پرونده و مجازات های سنگین احتمالی، حضور وکیل تسخیری را برای متهم الزامی دانسته است. این الزام حتی اگر متهم شخصاً درخواست وکیل نداشته باشد، لازم الاجراست:

• جرائم دارای مجازات سلب حیات: شامل اعدام و قصاص نفس. در این موارد، حیات متهم در خطر است و حضور وکیل برای دفاع از او حیاتی تلقی می شود.
• جرائم دارای مجازات حبس ابد: به دلیل شدت و طولانی بودن مجازات، دفاع وکیل ضروری است.
• جرائم قطع عضو: که مجازات آن قطع یکی از اعضای بدن متهم است.
• جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با یک سوم دیه کامل یا بیشتر: این موارد شامل آسیب های جسمانی جدی است که مجازات دیه سنگینی دارند.
• جرائم موجب مجازات تعزیری درجه چهار و بالاتر: مجازات های تعزیری درجه چهار و بالاتر، از جمله حبس های طولانی مدت (بیش از پنج سال تا ده سال) یا شلاق های سنگین محسوب می شوند.
• جرائم اطفال و نوجوانان: در موارد زیر، تعیین وکیل برای اطفال و نوجوانان الزامی است:
  • پرونده در صلاحیت دادگاه کیفری یک باشد.
  • پرونده مستلزم پرداخت دیه یا ارش بیش از خمس دیه کامل باشد.
  • جرم از نوع تعزیری درجه شش و بالاتر باشد.
  • در صورتی که ولی یا سرپرست قانونی طفل/نوجوان، وکیل تعیین نکند یا وکیل در جلسه دادرسی حاضر نشود.
• مرحله تحقیقات مقدماتی در جرائم با مجازات سلب حیات یا حبس ابد: اگر در مرحله بازپرسی و تحقیقات مقدماتی، متهم برای جرائمی که مجازات آن ها اعدام یا حبس ابد است، وکیل معرفی نکند، بازپرس یا دادیار مکلف است وکیل تسخیری برای او تعیین کند تا دفاع از متهم از همان ابتدا به درستی انجام گیرد.

مطابق با قانون، در جرائمی با مجازات سلب حیات یا حبس ابد، حتی اگر متهم وکیل معرفی نکند، دادگاه مکلف است برای وی وکیل تسخیری تعیین نماید تا حق دفاع کامل محقق شود.

فرآیند درخواست وکیل تسخیری: راهنمای عملی

درخواست و تعیین وکیل تسخیری یک فرآیند قانونی مشخص دارد که متهم یا بستگان وی باید آن را دنبال کنند. آگاهی از این مراحل می تواند به تسریع فرآیند و بهره مندی به موقع از حق داشتن وکیل کمک کند.

زمان و مرجع درخواست

متهم می تواند درخواست وکیل تسخیری را تا پایان اولین جلسه رسیدگی به دادگاه ارائه دهد. در موارد خاصی که پیشتر ذکر شد (جرائم با مجازات سلب حیات یا حبس ابد)، متهم می تواند در مرحله تحقیقات مقدماتی نیز این درخواست را مطرح کند. مرجع ذی صلاح برای درخواست، دادگاه رسیدگی کننده به پرونده کیفری است.

نکات کلیدی در تنظیم درخواست

درخواست تعیین وکیل تسخیری باید به صورت کتبی به دادگاه ارائه شود. نکات مهم در نوشتن این درخواست عبارتند از:

• ساده و صریح بودن: متن درخواست باید روشن و بدون ابهام باشد.
• ذکر علت عدم تمکن مالی: به صراحت بیان شود که متقاضی به دلیل عدم توانایی مالی، قادر به انتخاب وکیل خصوصی نیست.
• مشخصات کامل متقاضی: نام، نام خانوادگی، شماره ملی، شماره پرونده یا کلاسه پرورنده (در صورت اطلاع).
• امضا و تاریخ: درخواست باید توسط متقاضی امضا و تاریخ زده شود.

نمونه متن درخواست وکیل تسخیری

ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه [نام دادگاه، مثال: کیفری دو]
مجتمع قضایی [نام مجتمع]

با سلام و احترام،

اینجانب [نام و نام خانوادگی متهم] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [شماره ملی]، متهم پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] که در آن شعبه محترم تحت رسیدگی است، به استحضار می رساند به دلیل عدم تمکن مالی و عدم توانایی پرداخت حق الوکاله وکیل، قادر به انتخاب وکیل خصوصی جهت دفاع از حقوق خود در این پرونده نمی باشم.

لذا، با استناد به اصل 35 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و مواد مرتبط در قانون آیین دادرسی کیفری، تقاضای تعیین وکیل تسخیری برای دفاع از اینجانب در پرونده فوق الذکر مورد استدعا است.

پیشاپیش از بذل توجه و دستور مقتضی جنابعالی کمال تشکر را دارم.

با احترام فراوان،
[نام و نام خانوادگی متهم]
امضا:
تاریخ:

اقدامات دادگاه پس از درخواست

پس از دریافت درخواست، دادگاه مراحل زیر را پیگیری می کند:

1. بررسی تمکن مالی: دادگاه صحت ادعای عدم تمکن مالی متهم را بررسی و احراز می کند. این بررسی ممکن است شامل استعلام از مراجع ذی ربط یا درخواست مدارک باشد.
2. تعیین وکیل: در صورت احراز عدم تمکن مالی، دادگاه از میان وکلای پایه یک دادگستری حوزه قضایی خود یا نزدیکترین حوزه قضایی، یک وکیل را به عنوان وکیل تسخیری برای متهم تعیین و معرفی می نماید.
3. ابلاغ به وکیل و متهم: تصمیم دادگاه مبنی بر تعیین وکیل تسخیری، به وکیل منتخب و متهم ابلاغ می شود. وکیل تسخیری مکلف به پذیرش و انجام وظیفه وکالت در آن پرونده است.

حق الوکاله وکیل تسخیری: سازوکار پرداخت و مسئولیت آن

یکی از سؤالات رایج درباره وکیل تسخیری، مربوط به نحوه پرداخت حق الوکاله او است. در این خصوص، قانونگذار تمهیدات ویژه ای اندیشیده است تا بار مالی از دوش متهم بی بضاعت برداشته شود.

به صراحت قانون، پرداخت حق الوکاله وکیل تسخیری، بر عهده «قوه قضائیه» است. این بدان معناست که متهم یا خانواده وی هیچ گونه مسئولیتی در قبال پرداخت دستمزد وکیل تسخیری ندارند. این تدبیر قانونی، برای تضمین اجرای عدالت و دسترسی همگانی به وکیل، فارغ از توانایی مالی افراد، اتخاذ شده است. وکیل تسخیری پس از انجام اقدامات قانونی و دفاع از موکل، می تواند بر اساس تعرفه قانونی و میزان فعالیت هایی که در پرونده انجام داده است، درخواست حق الوکاله خود را به مرجع قضایی مربوطه ارائه دهد.

نحوه تعیین میزان حق الوکاله بر اساس تعرفه قانونی خدمات وکالتی و کارشناسان رسمی دادگستری صورت می گیرد و معمولاً متناسب با اقدامات انجام شده توسط وکیل در مراحل مختلف دادرسی (تحقیقات مقدماتی، دادگاه بدوی، تجدیدنظر و غیره) تعیین می شود. لازم به ذکر است که این حق الوکاله صرفاً بر اساس فعالیت های وکیل در پرونده محاسبه می شود و ارتباطی با نتیجه نهایی دعوا (محکومیت یا برائت متهم) ندارد. این استقلال در پرداخت حق الوکاله، تضمین کننده این است که وکیل تسخیری با انگیزه و جدیت کامل به دفاع از موکل خود بپردازد و تحت تأثیر فشارهای مالی قرار نگیرد. بنابراین، متهم یا شاکی (در موارد خاص) هیچ مسئولیتی برای پرداخت حق الوکاله وکیل تسخیری ندارند و این هزینه از محل بودجه عمومی قوه قضائیه تأمین و پرداخت می گردد.

حدود اختیارات و محدودیت های وکیل تسخیری

وکیل تسخیری، پس از تعیین توسط دادگاه، از تمامی اختیارات و وظایف یک وکیل پایه یک دادگستری در پرونده مربوطه برخوردار است. این به معنای آن است که او می تواند تمامی اقدامات لازم برای دفاع از موکل خود را انجام دهد، از جمله مطالعه پرونده، حضور در جلسات دادرسی، ارائه لایحه دفاعیه، طرح ایرادات قانونی، درخواست کارشناسی، و اعتراض به آراء صادره در چارچوب قوانین. هدف از اعطای این اختیارات کامل، تضمین دفاع مؤثر و برابر برای متهم است.

اختیارات کامل وکیل

وکیل تسخیری در تمامی مراحل تحقیقات مقدماتی و دادرسی، می تواند از حقوق موکل خود دفاع کند. او حق دارد با موکل خود ملاقات کرده و از جزئیات پرونده آگاه شود. همچنین، مجاز است به کلیه اوراق و اسناد پرونده دسترسی داشته باشد و از آن ها رونوشت تهیه کند. حضور وکیل تسخیری در جلسات بازپرسی و دادرسی، یکی از حقوق اساسی متهم است و دادگاه نمی تواند بدون حضور وکیل، به پرونده رسیدگی کند، به خصوص در مواردی که حضور وکیل به حکم قانون الزامی است.

محدودیت ها و موارد تغییر وکیل

اگرچه وکیل تسخیری از سوی دادگاه تعیین می شود، اما موکل (متهم) در شرایط خاصی می تواند درخواست تغییر وکیل تسخیری را داشته باشد. این موارد معمولاً زمانی مطرح می شوند که بی طرفی یا امانت وکیل تسخیری دچار شائبه گردد. این شرایط اغلب برگرفته از «جهات رد دادرس» هستند که در قانون برای قضات پیش بینی شده اند و در مورد وکیل نیز با قیاس می توان از آن ها استفاده کرد. برخی از این موارد عبارتند از:

• وجود نفع شخصی: اگر وکیل تسخیری یا همسر یا فرزند او، در پرونده مربوطه دارای نفع شخصی باشند.
• رابطه خویشاوندی: وجود رابطه خویشاوندی نسبی یا سببی تا درجه خاص (مانند درجه سه از طبقه اول و دوم) بین وکیل یا همسر و فرزند او با یکی از اصحاب دعوا (شاکی یا سایر متهمان).
• وجود دعوای حقوقی یا کیفری: اگر وکیل یا همسر یا فرزند او، خود خواهان یا خوانده یک دعوای حقوقی یا کیفری با یکی از طرفین پرونده باشند.
• سابقه خصومت: وجود سابقه خصومت شخصی بین وکیل و یکی از طرفین پرونده.
• سمت قبلی در پرونده: اگر وکیل تسخیری قبلاً در همان پرونده به عنوان دادرس، ضابط دادگستری، کارشناس یا شاهد، نقش داشته باشد.

در صورت وجود چنین جهاتی، متهم می تواند با ارائه دلایل مستند، از دادگاه درخواست کند تا وکیل تسخیری دیگری برای او تعیین شود. دادگاه پس از بررسی، در صورت احراز صحت ادعا، اقدام به تغییر وکیل خواهد کرد.

نکته مهم دیگر، «عدم حق امتناع وکیل تسخیری از پذیرش پرونده» است. بر اساس قوانین و مقررات مربوط به کانون های وکلای دادگستری و مراکز مشاوران حقوقی، وکلا موظف هستند در طول سال تعدادی پرونده معاضدتی یا تسخیری را بپذیرند. این الزام، به منظور تضمین دسترسی همگانی به خدمات حقوقی و جلوگیری از انباشت پرونده های بدون وکیل است. بنابراین، وکیلی که از سوی دادگاه به عنوان وکیل تسخیری تعیین می شود، اصولاً حق امتناع از پذیرش و انجام وظیفه وکالت را ندارد، مگر در موارد استثنائی و با تأیید مرجع قضایی.

مقایسه تحلیلی: وکیل تسخیری در برابر وکیل معاضدتی

در نظام حقوقی ایران، دو نهاد وکیل تسخیری و وکیل معاضدتی با هدف حمایت از افراد کم بضاعت برای دسترسی به عدالت وجود دارند. اگرچه هر دو برای کمک به افرادی هستند که توانایی مالی استخدام وکیل را ندارند، اما تفاوت های اساسی در ماهیت، مرجع تعیین، و قلمرو فعالیت دارند که درک آن ها برای افراد ضروری است.

برای وضوح و سهولت درک، می توان تفاوت های کلیدی این دو را در قالب یک جدول مقایسه ای ارائه داد:

ویژگی	وکیل تسخیری	وکیل معاضدتی
نوع دعوا	کیفری (جرائم و اتهامات)	حقوقی (و خانواده)
طرفین متقاضی	متهم (در موارد خاص بزه دیده)	خواهان یا خوانده
مرجع تعیین	دادگاه رسیدگی کننده	اداره معاضدت کانون وکلا/مرکز وکلا
شرایط تعیین	عدم تمکن مالی + نوع جرم (اجباری در برخی جرائم)	عدم تمکن مالی + اثبات حقانیت اولیه دعوا (مستدل بودن دعوا)
پرداخت حق الوکاله	قوه قضائیه	از محل محکوم به (در صورت موفقیت) / کانون وکلا (در صورت عدم وصول)
حق امتناع وکیل	خیر (با سهمیه سالانه)	خیر (با سهمیه سالانه)

تفاوت در ماهیت دعاوی

مهم ترین تفاوت میان وکیل تسخیری و معاضدتی، در نوع دعوایی است که به آن رسیدگی می کنند. وکیل تسخیری منحصراً در پرونده های کیفری تعیین می شود. این پرونده ها به جرائم و مجازات ها مربوط هستند و می توانند منجر به سلب آزادی یا سایر مجازات های سنگین شوند. در مقابل، وکیل معاضدتی در دعاوی حقوقی و خانوادگی تعیین می گردد. دعاوی حقوقی به اختلافات مالی، ملکی، قراردادی و سایر حقوقی اشخاص مربوط می شوند که اغلب شامل مجازات حبس نمی شوند.

تفاوت در طرفین متقاضی

در دعاوی کیفری، اصولاً متهم است که حق درخواست وکیل تسخیری را دارد. البته در موارد بسیار خاص و معدودی، بزه دیده نیز می تواند درخواست وکیل تسخیری کند. اما در دعاوی حقوقی، هر دو طرف دعوا، یعنی خواهان یا خوانده، در صورت عدم تمکن مالی و داشتن شرایط لازم، می توانند درخواست وکیل معاضدتی را از کانون وکلا یا مرکز وکلا داشته باشند.

تفاوت در مرجع تعیین کننده

مرجع تعیین کننده وکیل تسخیری، دادگاه رسیدگی کننده به پرونده است. این دادگاه، پس از احراز شرایط لازم، مستقیماً اقدام به تعیین وکیل می کند. اما وکیل معاضدتی توسط اداره معاضدت کانون وکلا یا مرکز وکلای قوه قضائیه تعیین می شود و دادگاه در تعیین مستقیم آن نقشی ندارد.

تفاوت در احراز شرایط وکیل

برای تعیین وکیل تسخیری در پرونده های کیفری، تنها کافی است عدم تمکن مالی متهم احراز شود و در برخی جرائم، حتی بدون درخواست، وکیل تعیین می شود. اما برای تعیین وکیل معاضدتی، علاوه بر عدم تمکن مالی، اثبات حقانیت اولیه دعوا نیز ضروری است. به این معنا که متقاضی باید بتواند ادعای خود را مستدل و دارای وجاهت قانونی اولیه نشان دهد تا کانون وکلا یا مرکز وکلا، وکیلی برای او تعیین کنند. این شرط برای جلوگیری از طرح دعاوی واهی و بی اساس است.

تفاوت در سازوکار پرداخت حق الوکاله

حق الوکاله وکیل تسخیری از محل اعتبارات قوه قضائیه پرداخت می شود و متهم هیچ مسئولیتی در قبال آن ندارد. اما در مورد وکیل معاضدتی، اگر موکل در دعوا پیروز شود و محکوم به (مبلغ یا مالی که دادگاه حکم به پرداخت آن داده است) وصول گردد، حق الوکاله وکیل از محل آن محکوم به پرداخت خواهد شد. در صورتی که محکوم به ای در کار نباشد یا وصول نشود، حق الوکاله توسط کانون وکلا یا مرکز وکلا پرداخت می گردد.

حق امتناع وکیل

در هر دو نوع وکالت (تسخیری و معاضدتی)، وکلا بر اساس قوانین صنفی خود، مکلف به پذیرش سهمیه سالانه ای از پرونده های ارجاعی هستند و اصولاً حق امتناع از پذیرش این پرونده ها را ندارند، مگر در موارد خاص و با دلایل موجه که به تأیید مراجع ذی صلاح برسد. این الزام، برای تضمین ارائه خدمات حقوقی به تمامی اقشار جامعه و جلوگیری از محرومیت افراد از حق دفاع است.

تفاوت اساسی وکیل تسخیری و معاضدتی، در ماهیت پرونده است؛ تسخیری برای دعاوی کیفری و معاضدتی برای دعاوی حقوقی، و هر یک دارای مرجع تعیین و سازوکار پرداخت حق الوکاله متفاوتی هستند.

جمع بندی: تضمین عدالت و دسترسی همگانی به وکیل

حق داشتن وکیل، از مهم ترین و اساسی ترین حقوق هر فرد در نظام های قضایی مدرن است که به طور مستقیم با مفهوم دادرسی عادلانه پیوند خورده است. قانونگذار جمهوری اسلامی ایران، با درک عمیق این اهمیت، اصل سی و پنجم قانون اساسی را به این موضوع اختصاص داده و سازوکارهایی نظیر تعیین وکیل تسخیری را برای تضمین دسترسی برابر همگان به خدمات حقوقی، فارغ از توانایی های مالی آن ها، پیش بینی کرده است.

وکیل تسخیری، به عنوان مدافع متهم در پرونده های کیفری، نقش حیاتی در حفظ حقوق فردی و جلوگیری از تضییع عدالت ایفا می کند. این وکیل، نه تنها در صورت عدم تمکن مالی متهم، بلکه در جرائم با مجازات های سنگین (مانند سلب حیات یا حبس ابد) و همچنین در پرونده های مربوط به اطفال و نوجوانان، حتی بدون درخواست متهم، از سوی دادگاه تعیین می شود. پرداخت حق الوکاله این وکلا نیز بر عهده قوه قضائیه است که نشان دهنده اهمیت این حق در نظام حقوقی کشور است. آگاهی از مفهوم وکیل تسخیری یعنی چی و سایر جزئیات مربوط به شرایط، فرآیند درخواست، و تفاوت های آن با وکیل معاضدتی، برای هر شهروندی که ممکن است درگیر یک پرونده کیفری شود، ضروری است.

با شناخت دقیق این حقوق و نحوه بهره مندی از آن ها، افراد می توانند با اطمینان خاطر بیشتری در فرآیند دادرسی گام بردارند و از حق دفاع مشروع خود به شایستگی استفاده کنند. این امر نه تنها به نفع اشخاص درگیر در پرونده هاست، بلکه به تقویت اعتماد عمومی به سیستم قضایی و تحقق عدالت فراگیر در جامعه نیز کمک شایانی می نماید. توصیه می شود در صورت مواجهه با مسائل حقوقی، برای اطمینان از صحت اقدامات و حفظ حقوق خود، از مشاوره های حقوقی تخصصی بهره مند شوید.